MAYNILA, Pilipinas – Dalawang bagay ang gustong pagtuunan ng pansin ng bagong tagapangulo ng National Commission for Culture and the Arts (NCCA) na si Virgilio Almario: ang pagbibigay-diin sa intangible heritage ng Pilipinas at ang pagkakaroon ng isang Kagawaran ng Kultura o Department of Culture.

Ayon sa Pambansang Alagad ng Sining, masyadong nabigyan ng pansin ang tangible heritage, lalo na ang built heritage, nitong mga nakaraang taon.

“Pero sabi ko, kung iisipin, at gusto nating makita talaga ang ating sarili bilang mga Filipino, mas dapat nating bigyang diin ang pag-aalaga sa ating intangible heritage,” sabi ni Almario noong Miyerkules, Marso 1. 

Para sa kanya, makikita ng mga Pilipino ang kanilang “matandang sarili” sa mga panitikang bayan, salawikain, at wika. 

“Lalo na mga wika, dahil ‘yung mga wika ang pinakabodega ng karunungan ng ating mga ninuno. Kung gaano kaunlad ‘yung wika mo, ‘yun ‘yung kaunlaran na naabot nung gumagamit ng wika, kaya napakahalaga ng wika. Kung hahanapin natin ‘yung ating sarili ay makikita natin sa wika,” paliwanag pa niya.

Ganitong klase raw ng pagtanaw sa heritage ang dala sa NCCA ni Almario, na tagapangulo rin ng Komisyon sa Wikang Filipino.

‘Kagawaran ng Kultura’

Bukod sa intangible heritage, isinusulong din ni Almario na maisabatas bago matapos itong taon ang panukala na bubuo ng Kagawaran ng Kultura o Department of Culture.

“Ako iniisip ko, at the end of the year, gusto ko may malinaw nang mangyayari, kung hindi aalis na lang ako,” aniya.

LOOK: NCCA Chair Virgilio Almario’s birthday wish? A Department of Culture. His birthday’s on March 9 pic.twitter.com/XyYWCMwfVz

— Jee Y. Geronimo (@jeegeronimo) March 1, 2017

Paliwanag niya, kailangan ng bansa ang isang kagawaran na hindi lamang magtatatag at mangagasiwa ng cultural activities, kung hindi mag-harmonize din ng lahat ng ahensyang kultural.

Nakapaghain na sina Senador Paolo Benigno Aquino IV at Senador Loren Legarda ng mga panukalang magtatag ng isang Kagawaran ng Kultura. Nagdaos na nga ng pagdinig ang committee on education, arts and culture ng Senado noong Enero, at naging maganda raw ang reaksyon ng mga stakeholders sa panukalang ito.

“Lahat ng mga kinuha na stakeholders, nagsabi, nakita nila after [20] years ng NCCA na mas kailangan talaga ang isang department, hindi p’wede ‘yung NCCA kasi napakaliit ng NCCA,” ani Almario.

Pero ikinalungkot ng tagapangulo ang pagkakatanggal ni Aquino bilang tagapangulo ng committee on education, arts and culture kamakailan.

“So panibago na naman kaming pakikisama kay Senator Chiz [Escudero]. Palagay ko naman si Senator Chiz ay okay rin sa kanya ‘yung aming trabaho, pero si Senator Bam sana noon, may target na siya na makatapos kami ng committee hearing by March. Paano ngayon ‘yun? Uulitin na naman ‘yung process niyan. ‘Yung mga ganyang pangyayari, nakaka-delay,” paliwanag niya.

Gayumpaman, ibinahagi ni Almario na kabilang ang pagkakaroon ng Kagawaran ng Kultura sa mga proyektong uunahin ng administrasyong Duterte.

Ikinatuwa niya rin na naisama sa Philippine Development Plan ng National Economic and Development Authority ang “isang magandang chapter” tungkol sa kultura. 

“Produkto ‘yun ng isang mahabang consultation ng iba’t ibang stakeholders sa culture. Kahapon lang ay binabasa ko ‘yung final copy at gustong-gusto ko yung lumitaw. Nandoon nga, kasama sa plan, mag-create ng Bureau of Translation. Naisingit namin dun ‘yung Bureau of Translation,” dagdag ni Almario. – Rappler.com