HINDI TOTOO: Bigay lang ng shoemakers ng Marikina ang karamihan sa mga sapatos ni Imelda Marcos

Buod

• Ang sabi-sabi: Ayon kay dating first lady Imelda Marcos, asawa ng diktador na si Ferdinand Marcos, karamihan sa mga sapatos sa kanyang koleksiyon ng 3,000 pares ay bigay lamang ng mga tagagawa ng sapatos sa Marikina.
• Marka: HINDI TOTOO. Sumasang-ayon ang Rappler sa markang “Hindi Totoo” na nauna nang ibinigay ng The Baguio Chronicle sa kanilang fact check sa sabi-sabing ito.
• Ang katotohanan: Ayon sa Philippine Commission on Good Government (PCGG) at Marikina Shoe Museum, karamihan sa mga sapatos ni Imelda ay nagmula sa ibang bansa at binili niya mismo. Ayon din sa mga binawing sapatos ng Marikina Shoe Museum, 720 na pares ng sapatos lamang ang nabawi mula kay Marcos mula sa koleksiyon niyang umaabot sa 3,000 na pares. 
• Bakit kailangang i-fact-check: Nang isulat ang fact check na ito, mayroon nang mahigit 1.2 milyon na views, 6,900 na komento, at 80,000 views ang video na naglalaman ng sabi-sabing ito sa Facebook.

Mga detalye 

Mula Mayo 16, kumakalat ang isang video sa Facebook na nagsasabing bigay lang ang karamihan sa mga sapatos ni dating first lady Imelda Marcos, asawa ng diktador na si Ferdinand Marcos at ina ang susunod na pangulong si Ferdinand Marcos Jr.

Ipinapakita sa kumakalat na video ang interbiyu ng ekonomistang si Winnie Monsod kay Imelda para sa GMA News noong 2013. 

Tinanong ni Monsod si Marcos: “When did you get this obsession – pardon me for calling it an obsession, but – this desire for shoes?” (Kailan nagsimula ang pagkahumaling – pasensiya na kung tinatawag ko itong pagkahumaling, pero – itong matinding pagkagusto sa mga sapatos?)

Ang sagot ni Imelda sa pinaghalong Ingles at Filipino ay: “I have no desire for that. You know, the reason for that is because I was promoting the shoes of Marikina.” 

(Wala akong pagkahumaling sa ganyan. Alam ninyo, kaya mayroong akong ganyan ay dahil isinusulong ko ang mga sapatos na gawa sa Marikina.)

Pinagdudugtong ng video na ito ang iba’t-ibang video ng interbiyu ng mga tagagawa ng sapatos sa Marikina at ang interbiyu ni Marcos upang patunayan umano na puro bigay lamang ang nasa koleksiyon niya ng mga sapatos na umaabot sa 3,000 na pares. 

Nakalagay rin sa post na ito ang caption na: “IMELDA MARCOS 3,000+ Shoes Explained.” 

Isinama sa video na ito ang interbiyu ng isang tagagawa ng sapatos, na nagsabing, “Bago namin ipakilala sa merkado ang aming disenyo, binibigyan namin si First Lady Imelda Marcos ng 10 na pares ng sapatos kada linggo.” 

Nang isulat ang fact check na ito, mayroon nang mahigit 1.2 milyon na views, 6,900 na komento, at 80,000 views ang video na naglalaman ng sabi-sabing ito sa Facebook.

Hindi totoo ang sabi-sabing ito. 

Ayon sa pagsusuri ng Philippine Commission on Good Government (PCGG), karamihan sa 3,000 na pares ng sapatos ni Imelda ay nagmula sa ibang bansa. 

Ayon din sa datos ng Marikina Shoe Museum, ang mga tatak na pinagmulan ng pinakamaraming pares sa koleksiyon ni Imelda ay ang mga sumusunod: Charles Jourdan, Lady Rustan’s, Marlet Shoes, Beltrami, Maro, at Christian Dior. 

Ang mga kinahiligan na tatak ng sapatos ni Marcos ay may halong lokal, ngunit karamihan sa mga ito ay galing sa mga bansa kagaya ng Italy, United States, France, at iba pa. 

Kinumpirma rin ng Marikina Shoe Industry Development Office na binigyan si Marcos ng maraming sapatos at itinuring siya dati bilang “shoe ambassadress” o “kinatawan ng sapatos” na gawa sa Marikina. (BASAHIN: 3,000 pairs: The mixed legacy of Imelda Marcos’ shoes) 

Ayon sa PCGG, binawi ng Marikina Shoe Museum ang 720 na pares ng sapatos na gawa ng Marikina mula sa koleksiyon ni Imelda. 

Higit pa sa mga sapatos, kilala rin si Imelda sa kanyang labis-labis na paggastos para sa mga alahas, damit, at nakaw na paintings. 

Maaaring basahin ang iba pang fact check tungkol sa pamilyang Marcos dito. – Sofia Guanzon/Rappler.com kasama ng The Baguio Chronicle 

Kung may nakikita kang kahina-hinalang Facebook pages, groups, accounts, websites, artikulo, o mga larawan sa iyong network, i-send ang mga ito sa factcheck@rappler.com. Maaari ring magsumite ng mga sabi-sabi sa #FactsFirstPH tipline. Ipadala lang ang mga ito bilang message sa Facebook ng Rappler, bilang direct message sa Twitter ng Newsbreak, o bilang message sa aming Viber fact check chatbot. Sa bawat fact check, labanan natin ang pagkalat ng mali o mapanlinlang na impormasyon.