Buod

• Ang sabi-sabi: Sinabi ni dating Bureau of Internal Revenue (BIR) commissioner Kim Henares sa interbiyu sa DZMM TeleRadyo tungkol sa estate tax na walang ninakaw ang pamilyang Marcos.
• Marka: HINDI TOTOO
• Ang katotohanan: Walang sinabi sa interbiyu si Henares na walang ill-gotten wealth ang mga Marcos, at hindi rin niya sinabi na lahat ng kayamanan ng pamilya ay lehitimong minana.
• Bakit kailangan i-fact-check: Nakita ang sabi-sabing ito sa Claim Check, isang tool na nagpapakita ng mga kahina-hinalang post sa Facebook.

Mga detalye

Kumakalat sa social media ang bidyo ng panayam ni dating Bureau of Internal Revenue (BIR) commissioner Kim Henares sa DZMM TeleRadyo kung saan ipinapaliwanag niya ang P23 bilyon na estate tax na hinahabol ng gobyerno sa mga Marcos. Ayon sa nag-repost ng bidyo, pinatunayan daw ng dating BIR commissioner na walang ninakaw ang pamilyang Marcos.

Kumalat ang bidyo mula noong Lunes, Marso 21. “Maliwanag sa sikat ng araw na walang ill-gotten wealth. Intindihin nyo nalang mismong dating BIR chief na nag paliwanag!!!” sabi ng isang nag-repost ng bidyo.

Nakita ang sabi-sabing ito sa Claim Check, isang tool na tumutulong sa mga fact checker upang mas madaling makita ang mga kaduda-dudang post na kumakalat sa Facebook.

Hindi ito totoo.

Galing sa isang panayam sa DZMM TeleRadyo noong Marso 10 ang bidyong kumakalat. Sa buong bidyo, na maaaring mapanood sa opisyal na Facebook page ng programa, walang sinabi si Henares na walang ill-gotten wealth ang mga Marcos. Hindi rin niya sinabi na lahat ng kayamanan ng pamilya ay lehitimong minana.

Sa halip, ipinaliwanag ni Henares na hindi parte ng P23 bilyong estate tax ang sequestered assets ng mga Marcos dahil gobyerno na ang nagmamay-ari sa mga ito. “Ang mahahabol mo lang, ’yung mga pag-aari ni Marcos Sr. So dito, ’yung mahahanap natin, nahanap na,” sabi niya.

Sinabi rin ni Henares na obligasyon ng pamilyang Marcos magbayad dahil “final and executory” na ang desisyong pagbayarin sila ng buwis.

Sa hiwalay na panayam sa programang Headstart ng ANC noong Marso 22, pinabulaanan ni Henares ang mga sabi-sabing ang paghahabol sa estate tax ng mga Marcos ay patunay na wala silang ninakaw.

“All income is taxable no matter how you got it. In estate tax, as long as it’s in your name when you died and you own it, it is taxable. We don’t really ask how you got it, as long as it’s in your name at the time of your death or it’s in your possession,” sabi niya.

(Binubuwisan ang lahat ng kita, anuman ang pinagmulan nito. Sa estate tax, hanggat nasa pangalan mo ito noong namatay ka at pagmamay-ari mo ito, binubuwisan ito. Hindi namin itinatanong kung paano mo ito nakuha, hanggat nasa pangalan mo ito sa oras ng pagkamatay mo o nasa pagmamay-ari mo.)

Ilang beses nang napatunayan sa mga korte sa Pilipinas at sa ibang bansa na may ninakaw ang pamilyang Marcos. Narito ang ilan sa mga fact check ng Rappler tungkol sa kanilang ill-gotten wealth:

• FALSE: Marcoses were not convicted of any charges
• HINDI TOTOO: Walang nabawi ang Pilipinas mula sa nakaw na yaman ng mga Marcos
• FALSE: It’s impossible for Marcos’ wealth to be sourced from public funds
• FALSE: Wealth of Marcos family from ‘hard work,’ and ‘not from public funds’
• FALSE: Cory Aquino’s letter proclaims Marcos wealth is not ill-gotten
• FALSE: Jovito Salonga’s ‘letter’ to Cory saying Marcos had no ill-gotten wealth

– Pauline Macaraeg/Rappler.com

Kung may nakikita kang kahina-hinalang Facebook pages, groups, accounts, websites, artikulo, o mga larawan sa iyong network, i-send ang mga ito sa factcheck@rappler.com. Maaari ring magsumite ng mga sabi-sabi sa #FactsFirstPH tipline. Ipadala lang ang mga ito bilang message sa Facebook ng Rappler, bilang direct message sa Twitter ng Newsbreak, o bilang message sa aming Viber fact check chatbot. Sa bawat fact check, labanan natin ang pagkalat ng mali o mapanlinlang na impormasyon.