HINDI TOTOO: Dinaya ng ‘dilawan’ ang 1986 snap election

Buod

• Ang sabi-sabi: Dinaya ng mga “dilawan” ang snap election sa Pilipinas noong 1986. Ang tunay na nanalo ay si Ferdinand Marcos at hindi si Corazon Aquino.
• Marka: HINDI TOTOO
• Ang katotohanan: Ang tunay na nagmanipula sa naturang eleksiyon ay si Marcos. Nakapagtala ang mga tagapagmatyag ng eleksiyon ng pagbili ng boto, pananakot, at hindi pagrespeto sa tuntunin sa eleksiyon upang manalo ang diktador. 
• Bakit kailangang i-fact-check: Nang isulat ang fact check na ito, umabot na sa 3,400 ang nagbigay ng reaksiyon, 1,100 ang nagkomento, at 773 ang nagbahagi ng naturang kasinungalingan.

Mga detalye

Ayon sa pahina sa Facebook na “BBM Bisdak Supporters,” ang yumaong diktador na si Ferdinand Marcos ang tunay na nanalo sa snap election noong 1986. Sa kanilang video na kinuha mula sa GMA network, naglapat sila ng sariling caption na, “Dating nang nangdadaya (sic) ang mga dilawan.” 

Patutsada pa ng pahina, si Aquino daw ang dahilan kaya nag-walk out ang tinaguriang “Comelec 35,” o ang 35 computer programmers na umalis sa bilangan dahil sa lantarang dayaan sa eleksiyon. 

Hindi totoong si Aquino o ang mga “dilawan” ang nandaya sa 1986 snap election.

Ang tunay na nagmanipula sa naturang eleksiyon ay si Marcos, ayon sa ulat ng International Observer Delegation. Nakapagtala ang mga tagapagmatyag ng eleksiyon ng pagbili ng boto, pananakot, at hindi pagrespeto sa tuntunin sa eleksiyon upang manalo ang diktador. 

Sa pahayag na ibinigay ng “Comelec 35,” kusang loob silang umalis sa bilangan ng boto noong Pebrero 9, 1986, matapos masaksihan ang pagkakaiba sa computer tabulation reports at mga numero sa tally board. Sa ulat naman ng New York Times, kinumpirma ring walang naobserbahan na kahit anong pandaraya mula sa kampo nina Aquino sa nasabing eleksiyon.

Matatandaan na ang nangyaring malawakang dayaan sa 1986 snap election ay siya ring nagtulak sa pagwawakas ng diktadurang Marcos. (BASAHIN: Marcos vs Aquino, and past snap elections around the world) – Rochel Ellen Bernido/Rappler.com 

Kung may nakikita kang kahina-hinalang Facebook pages, groups, accounts, websites, artikulo, o mga larawan sa iyong network, i-send ang mga ito sa factcheck@rappler.com. Maaari ring magsumite ng mga sabi-sabi sa #FactsFirstPH tipline. Ipadala lang ang mga ito bilang message sa Facebook ng Rappler, bilang direct message sa Twitter ng Newsbreak, o bilang message sa aming Viber fact check chatbot. Sa bawat fact check, labanan natin ang pagkalat ng mali o mapanlinlang na impormasyon.