MAYNILA, Pilipinas – Hiniling kamakailan ni Bise Presidente Leni Robredo sa Korte Suprema na pigilan ang “sistematikong pagbaba” (systematic decrease) ng mga boto niya sa muling pagbilang ng mga boto niya noong 2016 kaugnay ng election protest na isinampa ni dating senador Ferdinand Marcos Jr.

Nagsimula na raw bumaba ang mga boto ni Robredo sa recount – at sa Camarines Sur pa, na balwarte niya. 

Ibinigay niyang halimbawa ang mga boto niya sa Clustered Precinct 16 ng Barangay Laganac, Balatan, Camarines Sur. Dito, 358 na boto ang binilang ng vote-counting machine (VCM) para kay Robredo, at 17 naman para kay Marcos. 

Noong ginawa na ang mano-manong pagbilang ng balota, 346 na lang ang boto ni Robredo, at 17 pa rin kay Marcos.

Paano nakakaltasan ng boto sa recount si Robredo?

Isyu ng ‘shading threshold’

Noong 2016 elections, ganito ang settings ng mga makina: kung naitiman mo kahit 25% lang ng oval sa tapat ng pangalan ng kandidatong pinili mo, bibilangin ito ng VCM bilang boto para sa kandidato.

Ang tawag sa 25% na ito ay “shading threshold.”

Pagkaraang matalo, nagprotesta si Marcos laban kay Robredo. 

Sa election protest na ito ginagawa ang manual recount ng boto. Ibig sabihin, mano-manong binibilang ang mga boto na noong May 2016 ay binilang na ng makina o VCM. Ginagawa ito para masuri kung magkakapareho ang dalawang bilang. 

Pero sa manual recount sa kasong Marcos-Robredo, hindi 25% ang ginagamit na shading threshold, sa halip ay 50%. Utos ito ng Korte Suprema, na umuupo bilang Presidential Electoral Tribunal (PET).

Ibig sabihin, kung 25% lang ng oval ang naitiman mo, maaaring binilang ng VCM ang boto mo noong 2016, pero isasantabi ito sa recount ngayon.  

Comelec resolution 

Bakit ginawa ng PET na 50% ang shading threshold? 

Wala raw kasi silang alam na Comelec resolution na nagsasabing 25% ang shading threshold para sa 2016 elections. 

Dahil diyan, nagdesisyon ang PET na gamitin ang 50% shading threshold na ginamit nila sa 2010 PET Rules. (BASAHIN: SC says no basis for Robredo’s claim of ‘systematic decrease’ in her votes)

Pero taliwas sa sinabi ng PET, may inilabas na resolusyon ang Comelec tungkol dito noong Septyembre 6, 2016.

Sa resolusyon, kinumpirma ng Comelec ang isang memorandum na nagsasabing 25% ang shading threshold para sa 2016 elections. (BASAHIN: Comelec resolution disproves SC claim on ballot shading)

Inilabas ng Comelec ang resolusyon dahil mismong si PET clerk Felipa Anama ang humingi noong August 12, 2016, ng kopya ng guidelines para sa manual recount. 

‘Para walang sayang na boto’

Sumulat naman si Comelec Commissioner Luie Guia kay Anama. Ipinaliwanag ni Guia ang Comelec guidelines para sa random manual audit (RMA).

Ang RMA ay isang proseso kung saan mano-mano ring bibilangin ng Comelec ang ilang balota, para i-double-check kung tama ang bilang ng makina. Ginagawa ang RMA pagkatapos ng halalan.

Narito ang isang bahagi ng sulat ni Guia kay Anama:

The system adopted is designed to scan every oval on the ballot and count as vote those that contain appropriate marks based on pre-determined shading threshold. Although the voters are told through the voter information efforts of the Commission to shade the ballots fully, the shading threshold was set at about 25% of the oval space. This is to help ensure that votes are not wasted due to inadequate shading or that no accidental or unintended small marks are counted as votes. In other words, when a mark covers at least 25% of the oval, said mark is supposed to be considered a vote by the system. On the other hand, when the mark or shading covers less than 25% of the oval or when there is no mark at all, no vote is supposed to be counted. In the random manual audit, therefore, only the appropriately registered marks or shadings (those that were supposed to be read as votes by the system) are considered to have correctly expressed voters’ intent. 

(Basahin sa ibaba ang motion for reconsideration ni Robredo tungkol sa shading threshold na ipinasa niya sa Korte Suprema nitong Huwebes, Abril 19):

Pero para sa kampo ni Marcos, mali ang kampo ni Robredo sa paggigiit ng 25% na shading threshold. 

Sa isang pahayag, iginiit ni Marcos spokesman Vic Rodriguez na inilabas ng Comelec ang resolusyon tungkol dito noon lamang Setyembre 6, 2016 – o 4 na buwan pagkatapos ng halalan.

“It is an obvious ploy on the part of the Comelec, then led by the impeached chairman Andres Bautista, to favor Robredo once revision process starts,” sabi ni Rodriguez.

Sabi naman ni Robredo: “Hinihingi po natin sa Korte na i-reconsider iyong kanyang naging desisyon, at ang hinihingi lang naman po natin, bigyan tayo ng patas na laban. Ang hinihingi po natin, na kung ano iyong batayan noong pagbilang ng mga boto noong eleksyon, at kung ano iyong batayan ng pagboto ng lahat ng kandidato, iyon din sana iyong batayan na gamitin sa atin.” – Rappler.com