[OPINYON] Ano ang silbi ng survey?

Lumbay na lumbay ako noong hapon na iyon, mga 5 taon na siguro ang lumilipas, noong usong-uso pa si Janet Napoles. Malinaw na malinaw pa sa akin ang lahat. Naglalakad akong mag-isa sa malawak at malamig na supermarket ng isang mall sa Maynila. Nakatulala. Well, hindi naman eksaktong nakatulala talaga, nawawala lang ako sa hilera ng mga paninda dahil naghahanap ako noon ng asido para sa kubeta namin sa Valenzuela.

 Naroon na pala ako sa aisle ng mga bareta ng sabong panlaba, powder detergent, fabric softener, mga bleach. Karugtong ng kaliwa’t kanang pabango sa banyo, sa hayop, sa cabinet, at kung saan-saan pang may salaula’t nangangamoy sa bahay tulad ng toilet bowl at kilikili. Masinop kong hinahanap ang asido nang biglang may lumapit sa akin. Market survey daw. Kung puwede raw ba akong abalahin. Sabi ko, okey lang. Puwede raw ba akong tanungin para sa isang survey? Sino ba naman ako para tumanggi?

Excited ako. Biruin mo, iyong naririnig at nababasa kong resulta ng mga survey-survey, kasali na ako, tatanungin na ako, pahahalagahan. 

Unang tanong: ano raw ang pangunahing katangiang hinahanap ko sa detergent? 

Gusto ko sanang sabihin na iyong maraming bula, o iyong mabilis makaputi, o matagal matunaw, o iyong purong-purong sabon, pero ang totoo nagpapalaba lang ako. 

Wala akong maisip na dahilan kaya ang sagot ko, “Ah, kaya ako gumagamit ng <brand ng detegent> dahil ine-endorse ni Piolo, ayoko du’n sa ine-endorse ni Ogie.”

Napasimangot ang nagsu-survey. Hindi yata nagustuhan ang sagot ko kahit gaano ka-sincere. Titigilan na raw niya ang pag-survey sa akin. Mas marami raw silang importante’t may-saysay na isu-survey.  

Sayang. Doon ko lang sana mauusisa nang harapan and in the flesh ang mga nagsu-survey. 

Kung bakit ko naalala ito ay dahil usong-uso na naman ang surveys ngayon. 

Ang totoo, sa pagsakay ko sa usapin ng survey and election carnival combo, puwede ko namang tingnan na lang at ituring ang resulta ng survey bilang isang harmless numeric symbol. Neutral. Hindi nakakatakot. Ni hindi rin nakakatuwa. Basta ihahain lang ang resulta as raw as possible. 

Pero hindi. Nagkakaroon ng patol ang numero lalo iyong sa resulta ng survey kapag binigyan na ng interpretasyon at kahulugan, o inihambing sa ibang numero. Kung wala namang paghahambing o interpretasyon, wala ito, bereft of meaning, deds.  

Case in point? Ang number 7, halimbawa. Wala iyan. Pero kapag sinabi nating iyang numerong iyan ang porsiyentong ibinaba/itinaas ni ganito o ganoong kandidato mula sa huling survey, ibang usapan na. Well, depende sa nag-i-interpret. Puwedeng tingnan ang 7 bilang, “’Buti 7 lang, maliit.” O, “Wow, ang laki ng 7!”  

May point of comparison ang 7. Maaaring sa iba ay 8, o noong nagdaang buwan ay 6. Pero ang point ko, walang halaga ang 7 kung hindi bibigyan ng kahulugan ng iba. Kung hindi ilalagay sa konteksto ng nag-i-interpret, na, siyempre, may sariling bias, depende sa interes.

Harmless ang 7 o 8 o 9. O anumang numerong itinatanghal ng resulta ng laging latest survey. Harmless din ang resulta sa survey kung hindi nga lang sa extensive coverage ng media. Eh ano kung nangunguna si ganito, o lumaki ang agwat ni ganyan? Sa akin, ang survey ay hindi panlahat. Ang survey ay mahalaga sa handler o sa mismong pulitiko, pero sa mamamayan, para maging balita ang survey? Hindi ko makita ang halaga nito kay Aling Cora na nagtitinda ng niyog sa palengke na may malaking utang kay Boy Balbas. O kay Mang Tikyo na pumapasada ng kuliglig sa Bustillos. 

Pero bakit ibinabalita? Isa lang ang puwede kong pagbintangan: conditioning. Kung paanong conditioning din ang namamayani sa mga ganitong tagline: Number 1 radio station in Metro Manila, tapos naka-fine print ang “from 1pm to 3pm” o “among UV Express drivers plying the Novaliches-Blumentritt route.”  

Itatanghal ang “Number 1” in big, bold, shouting letters. Pero ang totoo, keber naman ng karaniwang Jennifer o Michael sa numerong ito? Para saan? Baka para sa advertisers. O baka para sa ating mahilig sa uso. O takot matalo. Sa usapin ng eleksiyon, baka sa magpopondo ng kampanya? Bakit ka nga naman tataya sa naghahabol sa tambol-mayor?

Huwag padadala o paapekto sa mga dumarating na balita tungkol sa survey. Tandaan, minsan pa lang sa tanang buhay ko sa mundo akong tinanong para sa survey. At, hanggang ngayon, nagsisisi ako kung bakit hindi ko nasagot ang tanong ng nag-survey sa akin kung ano ang hanap ko sa sabong panlaba. And no surveys matter sa choice ko, o sa kaso ng naglalaba ng damit ko. Hindi siya bumibili ng sabong panlaba dahil ito ang number 1 sa survey ng sabong panlaba. But that’s essentially my point.  

Seryoso, sino ba kasi ang nakikinabang sa survey? Hindi ba dapat sa kanila na lang ’yun, silang kung sino mang nakikinabang, say mga campaign managers o sa mismong kandidato? Bakit nagiging balita ang resulta ng survey?

Eh ano ngayon kung malakas sa A, B, C si ganitong kandidato at malakas naman sa classes D at E si ganyan? O malakas sa kabataan si ganito at mahina sa Visayas si ganyan? Hindi ba ang magbabago para “itama” nila ang kanilang kampanya ay ’yung mga nagpapalakad ng kampanya? 

Kung namamahala ako ng kampanya, lubos na mahalaga ang survey. Puwede akong dumiin sa partikular na sektor na mahina kami, sa rehiyon o lungsod, sa age group o social class, at iba pang demographical alignments.  

Puwede kong baguhin ang kampanya, mula slogan hanggang plataporma o kahit hitsura at porma para lang matugunan ang pangangailangan ng sektor na susuyuin o kakampanyahan namin. Puwede akong gumawa ng statement na graduate ang kandidato ko sa isa o dalawang prestihiyosong unibersidad, kahit hindi, para magmukhang may talino. 

Pero bakit kasi inihahayag ito sa madla? Para ano, para maging staple news hanggang sa lumabas uli ang panibagong survey? Tapos sasabihin ng media sa atin, sundin pa rin ang puso at isip at huwag magpadadala sa survey.  

Ano ang naitutulong ng survey sa mamamayan? Nakatutulong ba ito para makapili tayo ng kandidato batay sa kanilang plataporma, or the lack thereof, o nakatakdang gawin – or the lack thereof uli – sa bansa natin? O boboto ang marami sa atin doon sa “malakas” na kandidato dahil iyon ang nangunguna kahit alam mong sinalanta ng isyu ng korupsiyon at kontrobersiya ang pagkatao?  

Mabuti pang tumaya sa liyamado kung karera ng kabayo o sabong, at least doon tatama ang sumugal. Sa pagtatakda ng liyamadong kandidato, hindi ito sukatan kung tatama tayo sa tatayaan natin, kung iboboto natin dahil malakas lang sa survey. Pero mahina sa paglilingkod. O patuloy tayong maghihirap dahil corrupt.  

Boboto ako. Mahina man o malakas sa survey. At hindi ako mangingiming bumoto sa kandidato kahit naghahabol sa survey, kung iyon ang napusuan ko, kung iyon ang pinag-isipan ko matapos ang katakot-takot na konsiderasyon, pangunahin na ang may integridad at kakayahang maglingkod sa bayan. At wala sa konsiderasyong iyon ang pangunguna sa survey o ang pagiging popular. The operative clause is “may integridad at makapaglilingkod sa bayan.” Hindi iyong makapaglilingkod lang sa politikong nag-endoso o sa campaign contributors na ang tanging layunin ay proteksiyonan ang kanilang interes sa pulitika o negosyo, legal or otherwise. – Rappler.com 

Bukod sa pagtuturo ng Creative Writing, Pop Culture, and Research sa Unibersidad ng Santo Tomas, Writing Fellow din si Joselito D. Delos Reyes, PhD, sa UST Center for Creative Writing and Literary Studies at Research Fellow sa UST Research Center for Culture, Arts and Humanities. Board Member siya ng Philippine Center of International PEN. Siya ang kasalukuyang tagapangulo ng Departamento ng Literatura ng UST.