Salin sa Filipino* ni Mary Dorothy dL. Jose, Associate Professor, University of the Philippines Manila.

Ipinagdiriwang ang Buwan ng Pamanang Asyano sa Canada tuwing Mayo simula 2002. Pinaparangalan at minimithi nitong mapataas ang kamalayan tungkol sa pamana, kasaysayan, at mga ambag ng mga Asyano – kabilang ang mga pamayanang Silangang Asyano, Timog Asyano, Kanlurang Asyano, Gitnang Asyano, at Timog Silangang Asyano – sa Canada. Ang tema para sa taong ito, “Pagkilala, Katatagan, at Paninindigan,” ay naglalaan ng sandali ng pagmumuni upang pansamantalang tumigil at masuri ang pagdami ng mga atakeng anti-Asyano, kasama ang nakababalisang kasaysayan ng Canada ng rasismo laban sa mga Asyano.

Mula nang nagsimula ang pandemyang COVID-19, tumaas ang bilang ng karahasang rasistang anti-Asyano sa Canada na may mahigit 1,150 naiulat na kaso ng mga pag-atake. Lubos na dalamhati ang dulot ng mga karahasang ito: para sa mga apektado, sa kanilang mga pamilya, ating mga pamayanan, at isang paglapastangan sa mga halagahin nating mga taga-Canada katulad ng ideyal na demokratiko at ang lakas mula sa pagsasama at pagkakaiba-iba. Ibinabaling ng karahasang ito ang atensyon sa kung paanong hinuhubog at ipinagpapatuloy ng kasaysayan ng Canada ang kasalukuyang katayuan ng rasismo at retorikang anti-Asyano.

Hindi na bago ang diskriminasyon laban sa mga Asyano sa Canada. Bago pa man ang Kumpederasyon, nagtatrabaho na ang mga migranteng Asyano sa nagsisimula pa lamang na pinaninirahang lipunan sa Canada sa mga Katutubong lupain. Halimbawa ng karahasang ito ang pagsasamantala sa mga manggagawang Tsino sa Canadian Pacific Railway (1881-1885), ang Chinese Head Tax at ang exclusion laws na nakabatay sa lahi (1885-1947), ang diskriminasyon ng mga Sikh sa Komagata Maru Incident (1914), at ang pagdakip at pagpapaalis sa mga Japanese Canadian gayundin ang pagkumpiska sa kanilang mga ari-arian noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Ipinunla ng mga makasaysayang pangyayaring ito ang batayan para sa nagpapatuloy na Islamophobia laban sa mga Kanluran at Timog Asyano matapos ang 9/11, katulad ng pagsunog sa isang templong Hindu sa Hamilton, at ang pagtaas ng sentimyentong maka-kanan at anti-refugee, halimbawa, sa mga Syrian (2013-kasalukuyan). Bagama’t winakasan na ang mga batas na anti-Asyano, patuloy na nagpapahirap sa mga pamayanang Asyano ang rasismong sistemiko.

Kinakaharap pa rin ng mga Asian Canadian ang mga punang may bahid ng diskriminasyon at mga kasanayang mapangbukod na nakakaapekto sa kanilang pang-araw-araw na kaligtasan ng buhay sa bansang ito. Saklaw nito ang mga punang rasista – “bumalik na kayo sa pinanggalingan ninyo” o “umalis na kayo sa Canada” – hanggang sa mga desisyong pampolisiya na humahantong sa kahirapan at delikadong kapaligiran sa paggawa. Ang mga Silangan at Timog Silangang Asyano (lalo na ang mga Tsino, Koreano, Pilipino, at Vietnamese Canadian) ay may mga pinakamataas na antas ng racialized Canadian na nakakaranas ng kahirapan, na maiuugat sa hindi pagkilala sa mga kredensyal na pang-edukasyon ng mga bagong dating, na humahantong sa limitadong pagkakataong sosyo-ekonomiko ng mga Asian Canadian. Dahil sa deprofessionalization, o pagsasawalang-bahala sa karanasan at kabihasaan ng mga bagong dating, ay napipilitan ang ating mga pamayanang umako ng mga hanapbuhay na mababa ang sahod at walang katiyakan. Ang mga halimbawang ito ay sumasalamin sa mga kundisyong indibiduwal at sistemiko na may implikasyon sa lahat ng salinlahi.

Tahasang pinupuntirya ng karahasang anti-Asyano ang mga pinaka-bulnerable na manatiling walang kibo: ang matatanda, mabababa ang sahod, kababaihan, frontliners, queer, trans, may kapansanan, sex workers, at neurodivergents. Ang rasismo kaakibat ng mga inisyatiba laban sa human trafficking ay naglagay sa mga Asyanong may bumabagtas na bulnerabilidad (i.e. walang permanenteng katayuan, tiyak na hanapbuhay, at kahusayan sa Ingles) sa napakadelikadong kalagayan. Ang mga nagtatrabaho sa mga partikular na sektor, katulad ng massage parlors at sex industry, ay hindi makatwirang pinupuntirya bilang resulta. Ang “Project Orchid” ng Hamilton Police Services ay isang halimbawa ng pagpuntiryang panlahi. Ang mga nabanggit na espasyo sa paggawa ay lubhang binabantayan ng mga pulis at ‘di makatwirang naituturing bilang mga espasyo ng trafficking at gawaing ‘di legal. Ang kriminalisasyon ng sex work ay nagsisilbing hadlang sa kababaihang magkaroon ng akses sa kaligtasan, proteksyon, at suporta sa mga oras ng krisis.

Ang pandemyang COVID-19 ay nagpalala rin sa hindi pagkakapantay-pantay na kinakaharap ng mga Asyano kasama ang racialized communities. Ang reyalidad ng kababaihang Pilipino, halimbawa, na nahikayat bilang deskilled care workers sa Canada (1980s-kasalukuyan) ay sumasalamin sa hindi timbang na epekto ng pandemyang COVID-19 sa ating mga pamayanan. Matapos ang ilang buwang aktibismong pampamayanan sa Hamilton, naisaprayoridad ang mga populasyong Black at racialized para sa pagbabakuna kamakailan lamang, na sa wakas ay pagkilala sa sektor ng kalusugan sa kawalan ng pagkakapantay at pagkakaiba-ibang pangkalusugan na dulot ng COVID-19. Subalit ang pagtangging kilalanin na ang ating mga pamayanan ay nagkakasakit at namamatay sa nakakabahalang antas ay nagpapatuloy, at nakakaapekto sa pamamahagi ng bakuna sa Hamilton.

Sa Buwan ng Pamanang Asyano, kinakailangang harapin ang kasaysayan ng rasismo ng Canada, at hindi lamang kilalanin. Kasama ang mga pamayanang Katutubo, Black, at racialized, hangad ng mga Asyano ang matagal nang inaasam na katarungan, ngayon. Hinihingi namin ang pananagutan upang maitigil na ang rasismong anti-Asyano sa indibiduwal at sistemikong lebel sa Canada. Upang maisakatuparan ang pangitaing ito, nararapat ang mapagpasya at makahulugang aksyon mula sa mga kinauukulan, at ang pag-oorganisang pampamayanan ay isang kagyat na pangangailangan.

Panghuli, hindi iiral ang katarungan kung walang kolektibong paglaya. Sinusuportahan namin ang mga Palestinian, na ang lupain ay matatagpuan sa Kanlurang Asya, lalo na ang mga naninirahan sa Sheikh Jarrah na kasalukuyang nakikibaka para sa katarungang panlahi at pantahanan laban sa settler colonialism. – Rappler.com

Hamilton Asian Alliance is a collective of local members of the Asian community interested in addressing anti-Asian racism and advancing social justice and equity in the city. Hamilton, ON is a city in Southwestern Ontario about an hour’s drive from Toronto.

*Ang orihinal ay naisulat sa Ingles na inilabas ng Hamilton Spectator noong 5/16/2021 online at 5/17/2021 in print. May mga salin sa wikang Arabic, Bangla, Karen, Korean, Mandarin, Punjabi, at Vietnamese.

Voices features opinions from readers of all backgrounds, persuasions, and ages; analyses from advocacy leaders and subject matter experts; and reflections and editorials from Rappler staff. 

You may submit pieces for review to opinion@rappler.com.