Sa balita, isang doktora na tumutulong at gumagamot sa mahihirap ang sinampalan ng mga gawa-gawang kaso at ikinulong.

Habang isinusulat ko ito ay mag-iisang linggo na siya sa piitan. Sapilitang pinasok ang kanyang bahay, tinangay siya ng mga armado ngunit hindi unipormadong lalaki na walang malinaw na pagpapakilala, sinakay ng eroplano at dinala sa malayong lugar, malayo sa kanyang tahanan, malayo sa kanyang pamilya, malayo sa kalayaan at hustisya. (Editor’s note: As of March 31, 2022, the court has released Dr. Natividad Castro after being detained for 42 days.)

Ilan pa ba? Ilan pa bang Doktora Naty Castro?

Sa balita, malisyosong tinatakan at kinulayan ang aking pangalan kagaya ni doktora. Pinasok ang tinutuluyan kong tahanan at sinira ang pintuan. Sa oras na alas-tres ng madaling araw, para silang magnanakaw at masasamang-loob, tinutukan ako ng hindi mabilang na baril. Nagpapasuso ako noong panahong iyon habang pinaparatangan ako ng kung anu-ano.

Halos kapapanganak ko pa lamang sa aking isang buwang gulang na anak ng kalong-kalong ko pa noong ika-2 ng Disyembre, taong 2020.

Ano pa ba ang silbi ng mga salita? Isang search warrant ang na-issue laban sa akin batay sa mga gawa-gawang pangyayari.

Pagdating sa aktwal, tinaniman ako ng mga ebidensya. Innocent until proven guilty. E ano ngayon? Isang taon at dalawang buwan na ako sa kulungan.

Sa balita, tuluy-tuloy ang mga protesta, rumaragasa ang mga panawagan na parang ulan.

Activism is not terrorism. Stop red-tagging activists. Itigil ang pagsasampa ng mga gawa-gawang kaso at pag-aresto dahil dito.

Magtanim ay’ di biro, lalo na kung ebidensya ito. Sinusubukan ko lang pagaanin pero galit na galit na ako sa nangyayari sa justice system – or sa injustice system, as I’d like to call it.

Ilan pa bang Doktora Naty? Ilan pa bang Amanda Echanis? Mga doktora, manunulat, mga naglilingkod at tumutulong sa kapwa na walang anumang kapalit. Tao po kami: mga babae, ina, anak, kapatid. Tao pa kami at hindi istatistika, hindi mga laruan ng isang sistemang malupit na ngayo’y nakapiit.

Baby ko lang po ang hawak ko, ito ang sabi ko noon sa mga humuli sa akin. Sinubukan nila akong pasukuin pero bakit ako susuko, wala naman akong kasalanan? Malinaw sa akin na kaakibat ng red-tagging ang pwersahang pagpapasurrender, at sistematiko nila itong ginagawa sa buong bansa.

Maawa ka naman sa baby mo, ang sabi nila.

Sabi ko naman, Oo nga po sir, kawawa naman po ang anak ko, pero sana naisip niyo iyan bago ninyo ako tinaniman.

Ilan pa bang inang kagaya ko? Tao po ako at hindi hayop. Hindi laruan. Ilan pa ba?

Agosto 10, 2020, karumaldumal na pinaslang ang tatay ko, ang kilalang peasant rights activist at Anakpawis National Chairperson na si Randall “Ka Randy” Echanis. Anim na buwang gulang akong buntis noon, kasagsagan ng pandemya at matinding mga lockdown. Nasaan ang hustisya?

My father was 72 years old.

Sa balita, tumambad ang duguan niyang bangkay. Mahigit kwarentang saksak sa buong katawan. Ilang ulit sa ulo, sa sentido, sa puso. Kwarenta. Ilang beses kong sinubukang magbilang sa isip ko. Isa, dalawa, tatlong saksak. Napakarami. Hindi umaabot ang pagbibilang ko sa sampu. Kwarenta pa kaya?

Wala ni isang bala; hindi siya namatay sa baril kagaya ng nangunang naibalita. He was heavily tortured. Mala-tokhang ang paraan. Mala-death squad ang gumawa. Apat, lima, anim. Hindi hayop ang tatay ko pero hayop sila na gumawa ng ganoong bagay sa mga taong katulad niya.

Communist terrorist group, maka-kaliwang grupo, Anakpawis. Communist terrorist group, maka-kaliwang grupo, Anakpawis. They say it in one breath, over and over again, conditioning the minds of the people to believe that it is true. Pilit pinagdidikit-dikit, paulit-ulit sa balita. Bakit? To justify red-tagging? To justify extrajudicial killings? To justify the imprisonment of human rights defenders?

Doctors, artists, writers are put in prison. And for what? The end does not justify the means. I’d like to believe that this is true sa kapwa ko mga aktibista na nired-tag at ikinulong kagaya ko.

Yes, I’m in jail, but no, the fascists in power, they will never have the love and support of the people. You can never imprison a cause. Like water, hope always finds a way.

Habang sinusulat ko ito, patuloy akong umaasa na mag-iiba naman ang laman ng balita. Hustisya para sa aking ama, kalayaan para kay Doktora Naty, at kalayaan para sa aking sarili. Palayain ang lahat ng bilanggong politikal sa bansa! – Rappler.com

In 2020, Amanda Echanis, a peasant organizer and daughter of slain activist Randall “Randy” Echanis, was arrested in Baggao, Cagayan, by elements of the 77th Infantry Battalion of the Philippine Army, the Philippine National Police, and the Criminal Investigation and Detection Group.

To this day, she is detained in Camp Adduro in Tuguegarao City with her 1-year-old son for alleged illegal possession of firearms and explosives, the usual charge against activists. She wrote the above essay while in detention.