Sa Estados Unidos, nahinto ang produksyon ng ilang palabas dahil sa kasalukuyang 2023 Writers Guild of America strike. Ilan sa mga sikat na artista ang nagpakita ng kanilang suporta tulad nina Quinta Bronson ng Abbott Elementary, Jennifer Coolidge ng The White Lotus, at Bowen Yang ng Saturday Night Live. Nagsimula ito isang araw matapos ang Araw ng mga Manggagawa. Isa sa mga layunin ng nasabing strike ay matalakay ang seguridad sa trabaho ng mga manunulat, pati na rin ang pag-usbong ng artificial intelligence na maaaring maging mitsa sa malawakang pagtanggal ng kanilang mga trabaho. 

Gamit ang ChatGPT, ito ang aking prompt: Create a synopsis for the sequel of FPJ’s Ang Probinsyano.

Matapos ang ilang segundo, ang sumusunod ang unedited na tugon ng AI tool:

The sequel to FPJ’s Ang Probinsyano picks up a few years after the events of the original series. Cardo Dalisay has retired from the police force and is now living a quiet life with his wife, Alyana, and their children.

However, their peaceful existence is shattered when a new threat emerges in the form of a powerful and ruthless drug cartel. The cartel is led by a cunning and resourceful mastermind who will stop at nothing to control the drug trade in the country.

Despite his initial reluctance, Cardo is called back into action to help the police take down the cartel. He is joined by a new team of officers, including some old friends and allies, as well as a few new faces.

As they work to dismantle the cartel’s operations, Cardo and his team face numerous challenges and obstacles, including corruption within the police force, rival gangs, and personal betrayals. Along the way, they also uncover a web of intrigue and deception that leads them to the highest levels of government and threatens to destroy everything they hold dear.

With the stakes higher than ever before, Cardo and his team must use all their skills and resources to bring the cartel to justice and restore peace to the country. But as the body count rises and the danger escalates, they realize that the only way to win is to fight fire with fire and take the battle directly to the cartel’s doorstep.

Nakakabilib na nakalikha kaagad ng buod ng sequel ng FPJ’s Ang Probinsyano ang isang AI tool. Retirado na si Cardo. Buhay pala si Alyana. Kinakailangang bumalik sa serbisyo si Cardo dahil hindi pa tapos ang laban. Nabanggit ang pagpuksa ng drug cartel sa bansa. Para sa isang manunulat na nag-iisip ng posibleng concept pitch, maaari niya itong gamitin bilang basehan. Ang problema – kung magiging dependent ang mga nasa industriya ng midya sa ganitong uri ng paglikha, paano na ang mga manggagawa, partikular na ang mga manunulat, kung ito ang magiging makakasanayang praktis? 

Ayon sa ulat ng Vox, mungkahi ng WGA na hindi maaaring i-credit ang ChatGPT at anomang katulad bilang manunulat sa mga produksyon. Dapat tao ang manunulat. 

Kamakailan naman, inamin ni Coco Martin, direktor at bida sa FPJ’s Ang Batang Quiapo, na walang iskrip ang mga artista para sa kanilang mga eksena liban lamang sa guide na kanilang sinusundan. Napaisip ako, kung wala silang iskrip, nasaan ang mga manunulat?

Ang laban ng mga manunulat sa Estados Unidos ay laban din ng mga manunulat sa ating bayan. 

Bilang nagtuturo ng pagsulat at midya, hindi ko maaaring ihiwalay ang diskusyon ng sining sa pagsulat kung iwawaksi ang usapin tungkol sa mga balakid ng mga manunulat sa loob at labas ng bansa. 

Ang mga manunulat ay mga manggagawa ring may malaking ambag sa lipunan: entertainment. Gamit ang mga salita bilang sangkap sa isang palabas, sila ang mga nagpahagalpak o nagpahagulgol sa mga manonood. Sa likod ng glamorosong mundo ng midya, ilang manggagawa ang nagtatiyaga para ipalabas ang paborito mong programa sa telebisyon o pelikula sa pinilakang tabing. 

Bukod sa pamimirata ng mga palabas sa onlayn hanggang sa mababang sahod kung ikukumpara sa ibang industriya, kalbaryo para sa ilang mga manunulat ang pagtatrabaho bilang project-based na manggagawa na maaaring walang benepisyong natatanggap dahil sa kalikasan ng trabaho. No work project, no pay. 

Masakit din kung iisiping baduy ang pagtingin ng ilang mga Pilipino sa mga palabas na gawang atin. Hindi man mapagkakaila na may katotohanan sa kanilang opinyon kung bakit mas tinatangkilik nila ang gawang banyaga kaysa sa atin dahil sa kalidad nito, dapat ding isipin na biktima rin ang mga manunulat sa systemic na problemang ekonomik na maaaring hindi tahas na alam ng mga manonood. Paano ka magsusulat kung kumakalam ang iyong sikmura (o ang iba naman, nabubuhay sa diyetang kape at yosi para maitawid ang isang araw ng pagsusulat)? Paano ka magsusulat kung pinoproblema mo kung paano mababayaran ang gabundok na bayarin sa iyong tahanan? Paano ka magsusulat kung naupos na ang iyong imahinasyon dahil ang iyong physiological needs ay hindi nasasagot? 

Sa aking panayam sa ilang mga kaibigang umalis na sa industriya ng midya, ilan sa mga dahilan ng kanilang paglisan ang mababang pasahod, mahabang working hours, namamayaning pulitika, at hindi makataong working conditions. Ang isa, nagturo na sa akademya dahil mas malaki nga naman ang sasahurin niya kada oras ng pagtuturo kaysa sa dating trabaho. Ang isa naman, matapos magpalipat-lipat ng mga kompanya, namasukan na lamang bilang virtual assistant dahil na rin sa magandang sistema ng pagsahod at mas flexible na iskedyul. Ang iba, pinili ang mundo ng corporate dahil sa mga natatanggap na mga insentibo at mga benepisyo na madalas wala kung ikaw ay nagtatrabaho bilang project-based o freelance. 

Nangarap din akong magtrabaho bilang fultaym na manunulat. Hangad kong mapanood ang sarili kong mga obra sa anomang film festival, tampok ang aking pangalan. Sa ngayon, masaya akong nagsisilbing gabay ng aking mga mag-aaral sa pagsulat ng kanilang iskrip hanggang sa pagbuo ng maikling pelikula o dokyumentaryo bilang kahingian sa aking klase. 

Minsan, naiisip kong sayang naman kung hindi ko magagamit ang aking digri sa malikhaing pagsulat kung hindi ako maghahanap ng trabahong may kaugnayan sa aking napiling larangan. Wala man ako sa writers’ room, kasama ang ilang manunulat na nag-ko-conceptualize para sa susunod na episode ng teleserye, o nag-iisip ng story pitch para sa maaaring maging kauna-unahang pelikulang Pilipino na mananalo ng inaasam na Oscars, nasa loob naman ako ng apat na sulok ng silid-aralan (o kahon ng video conferencing platform), nagbabahagi ng kaalaman sa pagsulat at kamalayan tungkol sa ating lipunan. 

Sa ngayon, komportable man akong nagtuturo ngunit dapat din akong maalarma, baka bukas o makalawa, palitan na ako ng AI tool sa aking minahal na trabaho. – Rappler.com

Si Patrick Ernest Celso ay kasalukuyang nagtuturo ng kasanayang pagsulat sa ilalim ng Departamento ng Filipino sa Pamantasang De La Salle. Nagtapos siya ng MA Creative Writing at BSE English sa Unibersidad ng Santo Tomas. Hinihintay niya ang ikatlong season ng Abbott Elementary at The White Lotus.