Bago pa man magsimula ang import-laden Commisioners Cup ngayong 47^th season ng Philippine Basketball Association (PBA), naging usap-usapan ang pagpapadala ng liga ng 16-man delegation patungong Japan upang makipag-usap sa Japanese B. League. 

Pinangunahan ni PBA Commissioner Willie Marcial ang delegasyon kasama sina board chairman Ricky Vargas, vice chairman Bobby Rosales, treasurer Raymond Zorilla, mga team governors, at legal counsel. Naging pangunahing layunin ng usapan ang biglaang pag-alis ng mga Filipino cagers papuntang B. League. Hinaing ng PBA, nasasaktan na nito ang liga pati na rin ang national team. Hiling ng PBA ang respeto at cooperation mula sa mga opisyal ng B. League.

Kamakailan, sunod-sunod ang paglipad ng mga malalarong Pilipino papuntang B. League mula noong ilunsad nito ang Asian player quota, kung saan pwedeng kumuha ng mga Asyanong import ang mga ball clubs. Nauna rito si Thirdy Ravena matapos siyang kunin ng San-en Neophoenix noong 2020, at simula noon nagkaroon na ng exodus ng mga manlalaro mula sa PBA, UAAP, at iba pang liga dito sa Pilipinas. Pinakakontrobersiyal ang pagpayag ni Kiefer Ravena na maglaro para sa Shiga Lakerstars habang under contract siya sa NLEX Road Warriors. Nagkaroon na lamang ng agreement sa pagitan ni Ravena at ng PBA kaya tuluyan itong nakapaglaro sa Japan.

Kasalukuyang may 12 Filipino imports ngayon sa B. League. Inamin ni Commissioner Marcial na mayroong “greener pasture” doon para sa mga manlalaro kung saan tatlong higit na mas malaki ang makukuha nilang sweldo kumpara sa nakukuha nila sa PBA. Naging hinaing rin ito ng 47-year-old na liga sa meeting nito sa Senate Committee on Sports kung saan tinalakay ang build-up para sa 2023 FIBA World Cup. Hindi lamang sa Japan napupunta ang mga manlalaro kundi pati na rin sa Korean Basketball League (KBL) at P.League+ sa Taiwan, kaya tuluyan na ngang umaray ang liga. 

PBA raises the white flag

Totoo ang claim ng PBA na nakakasakit na sa liga ang paglipana ng mga manlalaro tungo sa ibang bansa. Una, tama lang na dapat irespeto ng mga B. League clubs ang contract at rights ng mga PBA mother teams sa mga players nito, ngunit si Kiefer Ravena lang naman ang under-contract na nakuha ng B. League, at ang iba ay expired na ang mga kontrata nito at ang karamihan naman ay naglalaro sa UAAP. Sinabi ni B. League chairman Shinji Shimada na patuloy nilang sinusunod ang mga international rules.

Ikalawa ay mababaw na ang pool ng PBA Rookie Draft dahil wala na ang mga collegiate stars sa UAAP at NCAA. Ngunit sa ginawang paglipad ng PBA patungong Japan, parang iwinagayway lang nito ang white flag at tuluyang lumuhod sa B. League. Ang PBA ang ikalawa sa pinakamatandang liga sa mundo kasunod lamang ng NBA. Ito rin ang kauna-unahang play-for-pay league sa Asya na nagsimula noong 1975. Sa kabilang banda, naitatag lamang ang Japanese B. League noong 2015.

Walang malinaw na inihaing solusyon ang mga PBA top officials sa paglipad nito tungong Japan. Ang ipinakita lamang ng delegasyon sa Japan ay insecurity sa mas maayos na liga. Nakakahiya. Nagmukha lamang itong batang umiiyak dahil naagawan ng lollipop. Idinamay pa nito ang national team sa sinabi nitong nasasaktan nito ang pag-alis ng mga manlalaro tungong abroad. Ngunit parang kabaliktaran ang nangyayari dahil PBA pa ang nakakasakit sa national team dahil sa laging conflict nito sa FIBA schedule.

Sa mga nagdaang FIBA events noong FIBA Asia Cup sa Jakarta at mga windows ng FIBA World Cup qualifiers, halos mga B. League players ang available at naglaro para sa Gilas Pilipinas. Walang naipahiram na manlalaro ang PBA sa third window dahil ongoing noon ang liga. Samantala noong fourth window naman, tinapos pa ng liga ang semi-finals ng Philippine Cup bago magbigay ng mga manlalaro kaya naman isang linggo lang ang naging preperasyon ng Gilas. Kung magbigay daan man ang PBA para sa Gilas, kulang na kulang naman ang oras para sa preperasyon dahil nakabase ang ensayo ng Gilas sa PBA kung kailan ito matatapos o magkakaroon ng break. Mas nakakapaglaro pa sa national team ang mga B. League players dahil mas organized ang kalendaryo nito para sa mga FIBA tournaments, hindi katulad sa PBA. Kung nasa PBA ang mga B. League players na ito, paniguradong malilimitahan pa ng liga ang paglalaro nito para sa national team.  

Fix yourself first, PBA

Bago umalis at tumahol sa kabilang bahay, tinignan muna sana ng PBA ang sarili nito. Walang karapatan ang PBA na magreklamo, dahil una, hindi man lang nito maayos ang mga sarili nitong mga problema. Nakakalungkot isipin, pero napag-iwanan na ang pambansang liga sa Pilipinas. Marami rin namang nakukuhang manlalaro ang B. League maging sa Australia at Europa. Free market ang basketball kaya ang dapat bigyang pansin ng PBA ay kung paano aayusin at pagagandahin ang liga. Totoo na hindi nito mahahabol ang laki ng sweldo sa ibang mga overseas league, ngunit pwede naman nitong ayusin ang pamamahala nito para maging kahali-halina ito sa mga manlalaro.

Napakaraming dapat problemahin ng PBA bukod sa B. League. Nariyan ang isyu ng pamomolitika sa mga one-sided trades. Patuloy pa rin ang mga unfair na trades ng mga koponan na nakakaapekto sa balanse ng liga. Nariyan ang mga katatapos lamang na trade kung saan napunta sa TNT si Calvin Oftana at Jamie Malonzo sa Ginebra. Malinaw ang pagkakaroon ng mga farm teams kung saan napupunta lamang sa mga MVP at SMC teams ang mga malalakas na manlalaro. Sa mga nagdaang season halos mga MVP at SMC teams lamang ang nagkakampeon. Ang mga malalakas ay mas lalo pang lumalakas at ang mga mahihina ay mas lalo pang nababaon. Ngunit sa kabila nito patuloy pa rin ang pag-approve ng liga sa mga ganitong trades. Walang contract transparency kaya naman nakapagtataka kung paano nagkakaroon ng napakaraming stars sa isang team lamang. Isa pang isyu ang kakaunting PBA teams. Labindalawa lang ang koponan sa PBA kaya nagiging limitado ito para sa mga manlalaro. Ito rin ang dahilan kung bakit hindi nagkakaroon ng mas mataas na kompetisyon sa liga. Hindi makakuha ng dalawang imports o Asian import ang mga koponan kumpara sa ibang liga abroad dahil kulang ang mga teams para lamang sa Pinoy talent. Ang ibang hindi nakakakuha ng contract extension sa PBA ay napupunta na lamang sa MPBL at ibang mga liga.

Dahil sa mga ito, hindi nagiging appealing ang liga sa mga manlalaro, lalo na sa mga fans nito. Hindi natin masisisi ang mga manlalarong pumupunta abroad, dahil bukod sa mas malaking opportunity ay malinaw na mas maayos ang pamamahala ng mga liga sa ibang bansa kumpara sa PBA. Nagmumukha na lamang itong intramurals ng MVP at SMC teams, at kung patuloy ang PBA sa pagtingin sa ibang mga bagay sa halip na ayusin ang sarili nito, patuloy ang pagbagsak ng pambansang liga ng bayan.

Hindi B. League ang problema, PBA, kundi kayo mismo. – Rappler.com

Orwin C. Pagaduan is a 4th year Philosophy seminarian of Saint Augustine Seminary, Calapan City. He is also a member of Oriental Mindoro Debate Society.