HINDI TOTOO: Iniulat ng New York Times na nawawala ang ginto sa ilalim ng Ground Zero

Buod

• Ang sabi-sabi: Ayon sa isang artikulong inilathala ng The New York Times noong Nobyembre 1, 2001, nawawala ang mga ginto sa ilalim ng Ground Zero kung saan dating nakatayo ang World Trade Center.
• Marka: HINDI TOTOO
• Ang katotohanan: Walang sinabi sa artikulo na nawawala ang tinutukoy na ginto. Sa halip, sinabi sa balita na sa oras na inilathala ang artikulo, may nagaganap na paglipat ng ginto mula sa ilalim ng World Trade Center. Ang gintong iyon ay nasa pangangalaga ng Bank of Nova Scotia. 
• Bakit kailangang i-fact-check: Nakita ang pahayag sa isang post ng Facebook page na “Filipino Future” noong Nobyembre 12, at nakakalap na ito ng humigit-kumulang sa 2,800 na reaksiyon, 409 na komento, at 715 shares nang isinulat ang fact check. Sa isang komento sa nasabing post, ibinigay ang link sa tinutukoy na artikulo ng The New York Times. Sinabi rin sa post na ang pamilyang Marcos ang may-ari ng gintong naroon.

Mga detalye

Isang post sa Facebook page na “Filipino Future” noong Nobyembre 12 ang nagsabing nawawala ang ginto sa ilalim ng Ground Zero ng World Trade Center sa New York pagkatapos ng pagguho nito dahil sa mga pag-atake ng mga terorista noong Setyembre 11, 2001.

Binanggit din sa post na ang pamilya ng dating pangulong Ferdinand Marcos ang may-ari ng ginto at tila ginawan pa ng koneksiyon ang kaarawan ni Marcos na Setyembre 11, 1917, at ang mga pag-atake noon sa World Trade Center.

Ito ang sabi sa post: “Noong September 11, 2001, bumagsak ang World Trade Center or Twin Tower sa New York. Pero alam nyo ba na ayon sa report ng New York Times mismo na nawawala ang mga ginto sa ground zero vault nito? Natunaw o nilimas bago pasabugin? Inatake ng terorista o pinasabog mula sa ilalim upang mapagtakpan ang mga gintong nawawala? At bakit sa araw pa ng birthday ni President Ferdinand E. Marcos ito isinagawa?” 

Sa kalakip na larawan, sinabi naman ito: “MARCOS GOLD RECOVERED UNDER TWIN TOWER (Ginto ni Marcos nakuha sa ilalim ng Twin Towers).”

Ayon sa isa ring komento ni “Filipino Future” sa nasabing post, ang artikulong tinutukoy nito ay ang “A NATION CHALLENGED: THE VAULT; Below Ground Zero, Silver and Gold” na inilathala sa isyu ng The New York Times noong Nobyembre 1, 2001.

Nang isinulat ang fact check na ito, mayroon nang humigit-kumulang sa 2,800 na reaksiyon, 409 na komento, at 715 shares ang nasabing post.

Hindi totoo ang pahayag na nawawala ang nabanggit na ginto na umano’y ibinalita sa artikulo ng New York Times.

Nang inilathala ang artikulo, inaalis lamang ng Bank of Nova Scotia, na kilala ngayon sa tawag na Scotiabank, ang ginto sa ilalim ng Ground Zero bilang tagapangalaga nito.

Ibinalita rin ito ng Los Angeles Times at ng The Globe and Mail noong Nobyembre 1, 2001.

Ibinalita rin na, mga dalawang linggo bago inilathala ang artikulo, may nakitang mga marka ng sunog sa pasukan ng basement kung saan nandoon ang mga ginto at pilak. Ayon sa mga opisyal doon, ang mga marka ay tila raw senyales ng tangkang panloloob. May video surveillance system silang inilagay pagkalipas ng ilang oras.

Ito ang sabi sa artikulo: “Within hours, a video surveillance system was installed to keep at least an electronic eye on the precious metals until their custodian, the Bank of Nova Scotia, had a chance to remove them. That work began this week.”

(Pagkatapos lamang ng ilang oras, may video surveillance system na inilagay para may matang elektronikong nakabantay sa mga mamahaling metal hanggang ang tagapangasiwa nila, ang Bank of Nova Scotia, ay may pagkakataong alisin ang mga iyon. Nagsimula iyon nitong linggo.)

Hindi binanggit kung saan dinala ang mga metal sa pangangalaga ng Bank of Nova Scotia, ngunit sinabi ng tagapagsalita ng bangko na si Pam Agnew isang araw bago ilathala ang artikulo ng The New York Times na “safe and intact (ligtas at buo)” naman ang mga mamahaling metal nila na may halagang US$200 milyon ($1 = ₱51.935 nang inilathala ang ulat). Sabi rin sa artikulo, ang mga may-ari ng ginto ay ang bangko at ilang mga customer.

Marami nang na-fact-check ang Rappler na mga hindi totoong pahayag tungkol sa ginto na di-umano’y pag-aari raw ng mga Marcos. Na-fact-check din ng Rappler ang “Filipino Future” nang maraming ulit na, madalas dahil sa mga hindi totoong pahayag nito tungkol sa mga Marcos, kabilang ang mga pahayag tungkol sa gintong umano’y pag-aari raw nila. – Percival Bueser/Rappler.com

Si Percival Bueser ay nagtapos bilang volunteer ng fact-checking mentorship program ng Rappler. Ang fact check na ito ay sinuri ng miyembro ng research team ng Rappler at ng senior editor.

Magbahagi kung may nakikita kang kahina-hinalang Facebook pages, groups, accounts, websites, artikulo, o mga larawan sa iyong network. I-send ang mga ito sa factcheck@rappler.com. Sa bawat fact check, labanan natin ang pagkalat ng mali o mapanlinlang na impormasyon.