Bilang estudyanteng pinagkaitan ng pribilehiyo na magkaroon ng sariling study area, malakas na internet connection, at mapayapang pokus upang makapag-aral nang mabuti, naging takbuhan ko na rin ang mga coffee shops sa amin. Kung may choice lang ako, hindi ko naman talaga pipiliing bumili ng isang basong inumin na mahigit isang daan na agad ang halaga. Pero wala akong choice e. 

Kaya naman, nang narinig ko ang mapait na atake ng isang Scottish travel vlogger na si Dale Philip sa mga katulad kong tumatambay sa mga establisyemento, isa rin ako sa mga kumuwestiyon sa opinyon niya. Pumutok ang isyung ito nang mapanood ng isang Pilipino at pinost sa kanyang X (dating Twitter) account (@maroontito) ang vlog ng dayuhan habang namamasyal sa lungsod ng Baguio noong Agosto. Ani ng dayuhan sa vlog, tila ginagawa na lamang ng mga kustomer bilang sariling opisina ang mga kapehan imbis na sa sarili nilang mga espasyo sa bahay. Iba pa rin talaga siguro mag-isip ang mga namumuhay ng may pribilehiyo. 

Kung tutuusin, hindi naman kasi talaga lahat ay may maayos na espasyo sa mga tahanan o paaralan. Halimbawa na lamang ay sa aming silid-aklatan dito mismo sa lungsod kung saan binitawan ng vlogger ang kanyang opinyon. Ayon sa opisyal na pahayagan ng Unibersidad ng Pilipinas Baguio (UPB), ang Outcrop, tanging 150-200 estudyante lamang ang kapasidad ng silid-aklatan namin kahit mahigit dalawang libo ang estudyante. 

Ang wi-fi rin dito ay kumukutikutitap paminsan-minsan, sakto sa Pasko. Sa katunayan, sa buong bansa rin. Base sa datos ng Ookla ngayong 2023, ika-86 lamang ang Pilipinas sa 138 na bansa na may tamang bilis ng mobile internet. Ang Ookla ay isang serbisyo na nagbibigay ng libreng pagsusuri sa bilis o bagal ng isang internet. Base rin sa Digital Quality of Life Index noong 2020, ika-82 lang tayo sa may mga abot-kayang internet provider. Isang pangangailan na ang wi-fi sa panahon ngayon kung saan patuloy nang umuusbong ang teknolohiya, subalit hindi lahat ay nakakatamasa nito. Palibhasa, sa pribadong mga kumpanya nakasalalay. 

Idagdag mo pa ang limitadong oras na maaaring tumambay sa mga demokratikong espasyo sa paaralan. Kung minsan, napipilitan pa akong lisanin ang silid-aklatan namin kahit hindi pa ako tapos sa mga ginagawa ko dahil magsasara na ito. Minsan din ay napipilitan akong tumambay at uminom ng kape pampagising para lang tapusin ang nakatambak na mga gawain. 

Pasensyahan na lang siguro, wala kasing choice ang mga estudyanteng tulad ko na napasailalim pa rin sa naghihirap na sistema ng edukasyon. Kulang na nga ang badyet, mas babawasan pa ng mga naghahari-harian. Marami na ngang mga kailangang gawin sa klase, hindi pa rin mapalawak ang mga demokratikong espasyo para maging epektibo ang paggawa namin. Mahirap kasing mamuhay nang matiwasay at patas kung ang mga dapat nagsisilbi sa amin ay sarili lang ang nais pagsilbihan. 

Kaya hindi ko rin maintindihan kung bakit hirap pa rin ang ilan na tukuyin ang ugat ng sistema kung saan napipilitan ang mga taong magtrabaho o mag-aral sa mga establisyemento. Kung may maayos at sapat lang sanang mga espasyo, hindi sana ito nagiging isyu. Kung may badyet lang sana ang mga institusyon upang makagawa ng mga silid-aklatan, working spaces, at mga computer library na bukas at libre para sa lahat, wala sanang nagsisisiksikan. 

Siguro nga, tuwing maririnig ko na ang tanong ng mga barista o kaya kahera na “dine in o take out?”, mapapa-“sana all” na lang ako. Sana all may choice na piliin ang take out option. Sana all uhaw lang sa kape at hindi sa espasyo. Kaya naman, hindi sana mga katulad ko ang putakan ng mga gusto ng mapayapa at mabilisang order ng kani-kanilang kape; pare-parehas lang naman kasi kaming kustomer at biktima ng kakulangan sa espasyo. Hindi ko rin naman kasi ginustong maging alipin ng kapitalismo para lang sa grado ko sa paaralan — gradong maaaring magdikta kung magiging alipin din ako ng salapi pakagradweyt ko. – Rappler.com

Si Lyndee Buenagua ay isang communication student mula sa UP Baguio.