Disinformation

HINDI TOTOO: Ang ibig sabihin ng salitang ‘maharlika’ ay kapayapaan

Rappler.com

This is AI generated summarization, which may have errors. For context, always refer to the full article.

HINDI TOTOO: Ang ibig sabihin ng salitang ‘maharlika’ ay kapayapaan
Maraming pinagkakatiwalaang awtoridad sa wika at sa kasaysayan ang nagbigay ng ibig sabihin ng ‘maharlika’ at hindi kasama sa mga iyon ang kapayapaan
Buod
  • Ang sabi-sabi: Ang ibig sabihin ng salitang “maharlika” ay kapayapaan.
  • Marka: HINDI TOTOO
  • Ang katotohanan: Maraming pinagkakatiwalaang awtoridad sa wika at sa kasaysayan ang nagbigay ng ibig sabihin ng “maharlika,” at hindi kasama sa mga iyon ang kapayapaan.
  • Bakit kailangang i-fact-check: Sinabi ang pahayag sa Facebook page na “PCADG Bangsamoro” sa isang post noong Enero 30. Napag-alamang sinabi rin ito ni Pangulong Rodrigo Duterte sa isang talumpati noong Pebrero 11, 2019. 
Mga detalye

Sa isang post sa Facebook page na “PCADG Bangsamoro” noong Enero 30, sinabing “Maharlika” ang dating pangalan ng Pilipinas, at kung ano ang ibig sabihin nito: “At ang salitang maharlika ay galing sa wikang tagalog na ang ibig sabihin ay ‘Kapayapaan.’”

Ang “Maharlika” bilang isang katawagan sa Pilipinas ay ginagamit ng ilang gumagawa ng mga hindi totoong pahayag tungkol sa pamilyang Marcos at sa sinasabing ginto nila, kagaya ng makikita sa mga pahayag tungkol sa pamilyang Tallano na sinasabing namuno sa Pilipinas noon at nagbigay rin sa dating pangulong Ferdinand Marcos ng ginto. (BASAHIN: FALSE: Filipino ‘royal family’ ruled over pre-colonial ‘Maharlika kingdom’)

Ginamit din ang “Maharlika” bilang pangalan ng gawa-gawa lamang na hanay ng mga sundalo na sinasabing pinamunuan ni Marcos noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig. 

Napag-alaman din na matatagpuan ang sabi-sabi tungkol sa kahulugan ng “maharlika” sa isang talumpati ni Pangulong Rodrigo Duterte noong Pebrero 11, 2019, kung saan pinamunuan niya ang seremonyal na pagbibigay ng mga Certificates of Land Ownership Award (CLOAs) sa mga benepisyaryo ng repormang agraryo sa Maguindanao. 

Heto ang sabi ni Duterte: “Actually, tama si Marcos. Panahon ni Marcos, tama talaga si Marcos. Gusto niya palitan – Maharlika. The Republic of Maharlika – because Maharlika is a Malay word and it means more of a concept of serenity and peace.” (Ang Republika ng Maharlika – kasi ang Maharlika ay isang Malay na salita at ang ibig sabihin ay ang konsepto ng katahimikan at kapayapaan.)

Hindi totoo ang pahayag na ang ibig sabihin ng salitang “maharlika” ay kapayapaan.

Sa kalalabas lamang na Pambansang Diksiyonaryo sa Filipino, na inedit ni Pambansang Alagad ng Sining Virgilio S. Almario at inilathala ng Ateneo de Manila University Press, ang depinisyon ng “maharlika” ay: “sa sinaunang barangay, ang pinakamataas na sangay sa lipunan na binubuo ng pamilya at kamag-anak ng datu: royalty” o “tao na kabilang sa naturang saray.” Isang depinisyon din ay “taong malaya.”  Sa isang naunang edisyon ng UP Diksiyonaryong Filipino na inilabas ng Sentro ng Wikang Filipino at inedit din ni Almario, makikitang ang ibig sabihin ng salitang “maharlika” sa pangkaraniwang gamit ay, “nagtataglay ng mataas na kalagayan, ranggo, o titulo sa lipunan; aristokratiko.”

Nabanggit din sa isang liham sa patnugot sa Philstar.com noong Pebrero 23, 2019 na, ayon kay Father Leo English sa kanyang Tagalog-English Dictionary, ang ibig sabihin ng salitang “maharlika” sa Ingles ay “noble, aristocratic.”

Ayon naman sa historyador na si Xiao Chua, ang ibig sabihin ng “maharlika” ay taong malaya. Idinagdag niya na ang pagkakaintindi sa salitang “maharlika” bilang isang taong mataas ang kalagayan sa lipunan ay isang maling akala na bunga ng maling salin ng mga kaukulang dokumento. Makikita ang mga pahayag niya sa isang artikulo sa GMA News noong Pebrero 12, 2019, sa isang edisyon ng palabas na 24 Oras ng GMA noong Pebrero 12, 2019, at sa isang artikulo sa Philstar.com noong Pebrero 12, 2019.

Ito rin ang sinabi ng isa pang historyador na si Dr. Rolando Borrinaga mula sa National Commission for Culture and the Arts sa isang panayam sa DZMM TeleRadyo noong Pebrero 13, 2019, ukol sa ibig sabihin ng salitang “maharlika.”

Wala sa kanila ang nagsabing ang ibig sabihin ng “maharlika” ay “kapayapaan.”

Sa parehong talumpati ni Duterte noong Pebrero 11, 2019, sinabi rin niyang ang manlalakbay na si Ferdinand Magellan ang nagbigay ng pangalang Filipinas sa bansa. Na-fact-check din iyon ng Rappler. Percival Bueser/Rappler.com

Si Percival Bueser ay nagtapos bilang volunteer ng fact-checking mentorship program ng Rappler. Ang fact check na ito ay sinuri ng miyembro ng research team ng Rappler at ng senior editor.

Magbahagi kung may nakikita kang kahina-hinalang Facebook pages, groups, accounts, websites, artikulo, o mga larawan sa iyong network. I-send ang mga ito sa factcheck@rappler.com. Sa bawat fact check, labanan natin ang pagkalat ng mali o mapanlinlang na impormasyon.

Add a comment

Sort by

There are no comments yet. Add your comment to start the conversation.

Summarize this article with AI

How does this make you feel?

Loading
Download the Rappler App!