HINDI TOTOO: Maaaring palitan ang boto sa vote-counting machine gamit ang USB at ‘codes’

Buod

• Ang sabi-sabi: Maaaring palitan ng mga guro sa mga pampumblikong paaralan ang resulta ng boto sa mga vote-counting machine (VCM) gamit ang USB at “codes.” Ang mga boto ay papalitan para palabasin na si Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. at Sara Duterte ang ibinoto. 
• Marka: HINDI TOTOO
• Ang katotohanan: Itinanggi ito ni Commission on Elections (Comelec) Commissioner George Garcia at sinabing walang katotohanan ang sabi-sabing ito dahil walang saksakan ng USB ang mga VCM. 
• Bakit kailangang i-fact-check: Kumalat ang iilang mga post na naglalaman ng sabi-sabing ito sa Facebook at sa mga pribadong group chat.

Mga detalye 

Mula Mayo 6, kumalat ang ilang mga post sa Facebook at sa mga pribadong group chat na naglalaman ng sabi-sabing maaaring palitan ang boto sa vote-counting machine gamit ang USB o codes. 

Ang sabi-sabi ay nagmula umano sa isang guro ng pampublikong paaralan na nag-training kung paano gamitin ang mga VCM at bantayan ang pagboto.

Nakalagay sa post na ito ang sumusunod na pahayag: “March palang po nagte-training na kaming mga public school teachers para po sa national election. Then nitong april po ay binigyan na kami ng mga assignments and designations po. Sa akin po ang naibigay ay team leader ng buong school ng isang district.” 

Dagdag pa rito: “Napakalaking responsibilidad po. Tapos may bukod na training po kami. Ang masakit lang po is gusto po nilang mangyari ay ang maging result talaga na lalabas na president ay si BBM.” 

Ang mismong pinagmulan ng sabi-sabi ay ang pahayag na: “So as team leaders may mga USB and codes po kami na gagamitin para pagdating sa final result ang lalabas ay si BBM-Duterte.” 

Ayon sa post na ito, maaaring palitan ang resulta ng mga VCM gamit ang mga USB at codes.

Hindi totoo ang sabi-sabing ito. 

Itinanggi ito ni Commissioner George Garcia ng Commission on Elections (Comelec) sa isang pahayag sa Rappler. Sinabi ni Garcia na walang katotohanan ang sabi-sabing ito dahil walang saksakan ng USB ang mga VCM. 

Ang buong pahayag niya ay: “VCMs cannot be manipulated. There is nothing in the machines that USBs can be inserted [in].” 

(Hindi maaaring palitan ang mga boto sa mga VCM. Walang saksakan ng USB ang mga VCM.) 

Nilalagay ng mga botante ang kanilang mga balota sa VCM upang ito’y maproseso. Ang mga resulta ay nakalagay sa loob ng SD card ng mga VCM, hindi sa USB. Ang mga resulta ay pinapadala sa central server, pagkatapos sa transparency server, at sa municipal board of canvassers (MBOC).  (BASAHIN: Pandemic elections: Your step-by-step guide to voting on May 9) 

Maaaring basahin dito ang iba pang fact check na nagawa ng Rappler tungkol sa eleksiyon.– Sofia Guanzon/Rappler.com 

Kung may nakikita kang kahina-hinalang Facebook pages, groups, accounts, websites, artikulo, o mga larawan sa iyong network, i-send ang mga ito sa factcheck@rappler.com. Maaari ring magsumite ng mga sabi-sabi sa #FactsFirstPH tipline. Ipadala lang ang mga ito bilang message sa Facebook ng Rappler, bilang direct message sa Twitter ng Newsbreak, o bilang message sa aming Viber fact check chatbot. Sa bawat fact check, labanan natin ang pagkalat ng mali o mapanlinlang na impormasyon.