HINDI TOTOO: Palabas lang ang paglikas ng mga Lumad mula sa Mindanao

Buod

• Ang sabi-sabi: Palabas lang ng Communist Party of the Philippines at New People’s Army (CPP-NPA) ang umano’y panliligalig sa mga Lumad at paglikas nila mula sa mga komunidad sa Mindanao para magmukhang masama ang gobyerno.
• Marka: HINDI TOTOO. Sumasang-ayon ang Rappler sa markang “Hindi Totoo” na nauna nang ibinigay ng AlterMidya sa kanilang fact-check sa sabi-sabing ito.
• Ang katotohanan: Sa panahon ni Pangulong Benigno “Noynoy” Aquino III, tinatayang 53 Lumad ang nasawi. Samantala, sa ilalim ni Pangulong Rodrigo Duterte, may naitalang 92 na insidente ng red-tagging sa hanay ng mga katutubong komunidad habang 178 na paaralan ng mga Lumad ang naipasara.
• Bakit kailangang i-fact-check: Patuloy ang pag-red-tag, sa loob at labas ng social media, sa mga lumilikas na Lumad at mga tagasuporta nila. Ginagawang dahilan ang paratang na ito para takutin at paslangin ang mga katutubo.  

Mga detalye

Sa Facebook post ng “MindaVote,” ibinida ang pahayag ni Jong Monzon – dating kalihim ng “Pasakkaday Salugpongan Kalimuddan” (PASAKA), kumpederasyon ng Kalumaran ng Timog Mindanao – na mula sa virtual press conference ng 701st Brigade noong Marso 15, 2022. Ayon kay Monzon, nagkukunwari lamang na evacuees at biktima ng paglabag sa karapatang pantao ang mga Lumad o indigenous people (IP) na kasama nila. 

May kasamang litrato ang post na may nakasulat na “Haran Spox Yields, Bares IP Group-CPP-NPA Links (Sumuko ang tagapagsalita ng Haran, isiniwalat ang pagkakaugnay ng grupo ng IP-CPP-NPA).”

Kalakip din sa naturang post ang artikulo mula sa Philippine News Agency na pinagkunan nila ng mga nabanggit na detalye. 

Hindi totoo ang sabi-sabing ito.

Ayon sa Katribu, mayroong 53 Lumad na pinaslang sa ilalim pa lamang ng pamumuno ni Benigno “Noynoy” Aquino III. 

Noong 2015, tinatayang higit sa 1,000 ang lumikas mula sa Barangay Diatagon, Lianga, Surigao del Sur, matapos paslangin ng paramilitaring grupong Magahat ang tatlong lider ng komunidad, kabilang na si Emerito Samarca. Si Samarca ang direktor tagapagpaganap ng Alternative Learning Center for Agricultural and Livelihood Development (ALCADEV), isang alternatibong paaralan para sa mga Lumad na walang akses sa pormal na edukasyon. 

Pinagbantaan din ni Pangulong Rodrigo Duterte na “bobombahin” ang paaralan ng mga Lumad noong 2017. 

Noong 2020, may naitalang 92 na insidente ng red-tagging sa hanay ng Indigenous Peoples Human Rights Defenders Network at iba pang mga katutubong komunidad, habang 178 naman ang bilang ng naipasarang paaralan ng mga Lumad. 

Ayon sa human rights group na Karapatan, mayroong tatlong Lumad-Manabo na pinatay ng militar sa Surigao del Sur noong 2021 lamang.

Sa kasalukuyan, tuloy-tuloy pa rin ang paninindak at red-tagging na dinaranas ng mga lumilikas na na Lumad at iba pang tagasuportang grupo. (BASAHIN: HINDI TOTOO: Hindi banta sa buhay ang ‘red-tagging’). – Rochel Ellen Bernido/Rappler.com kasama sina Maez Estrada at Joseph Gloria/AlterMidya

Kung may nakikita kang kahina-hinalang Facebook pages, groups, accounts, websites, artikulo, o mga larawan sa iyong network, i-send ang mga ito sa factcheck@rappler.com. Maaari ring magsumite ng mga sabi-sabi sa #FactsFirstPH tipline. Ipadala lang ang mga ito bilang message sa Facebook ng Rappler, bilang direct message sa Twitter ng Newsbreak, o bilang message sa aming Viber fact check chatbot. Sa bawat fact check, labanan natin ang pagkalat ng mali o mapanlinlang na impormasyon.