[EDITORIAL] Sa mga bagong abogado: Resist injustice

Sa Pilipinas, tinitingala ka kung abogado ka. Para ka na ring doktor. Kung merong propesyon na direktang kumokontrol sa kinabukasan ng bayan, puwedeng sabihing ‘yan ang mga lawyer dahil sila ang mga nagiging pinuno ng bansa.

Sa paglabas ng mga ngalan ng mga Bar exam passers nitong 2023, nasa spotlight muli ang hustisya – o mas accurate sabihin – nasa spotlight ang warak na sistema natin ng hustisya. 

Kung babalikan natin ang nakaraang anim na taon, tampok sa buhay pulitika ang mga tulad ni Trixie Cruz-Angeles at Larry Gadon na minsan nang nasuspinde bilang mga attorney na walking manual ng mga hindi dapat gawin bilang abogado. At huwag nating kalimutan ang dating presidenteng proud na siya’y isang lawyer – si Rodrigo Duterte – na tila sinulat ang playbook sa pagsuway sa batas kaya’t binubulabog ng International Criminal Court si Presidente Ferdinand Marcos Jr. na panagutin siya sa mga “crimes against humanity.”

Kailan lang naglabas ng bagong oath o panunumpa para sa mga lawyers ang Korte Suprema. Sabi ni Justice Marvic Leonen, hindi raw sinasalamin ng lumang oath ang ambisyon ng Konstitusyon at ang responsibilidad ng mga abogado. Wala raw ang pinakamahalagang katungkulan ng mga abogado: “To do justice or to even ensure access to justice.”

Pero kung umeeksena man ang mga tulad ni Angeles at Gadon, nariyan ang 61 lawyers na pinatay mula pa ng panahon ni Marcos at ni Noynoy Aquino – patunay na isa itong delikadong propesyon tulad ng pamamahayag. Kabilang sa mga pinaslang ay human rights defenders at mga nag-a-abogado para sa mga kapuspalad.

Marami sa 61 na abogado ang pinanindigan na “noble” ang propesyon.

Kung ang pundasyon ng pamamahayag ay truth-telling, ang pundasyon ng abogasya at ng batas ay katarungan. 

Sabi ni Ka Pepe Diokno sa isang liham sa kanyang anak na nagtapos ng abogasya, “demanding” ang propesyon at nangangailangan ng “thinking obedience,” hindi blind obedience.

Naglabas din kamakailan ang Korte Suprema ng bagong Code of Professional Responsibility and Accountability.

Ayon kay Chief Justice Alexander Gesmundo, ang CPRA code (na ngayon lang nabago matapos ang 34 taon) ay nakaangkla sa core values ng ”independence, propriety, fidelity, competence and diligence, equality and accountability.”

Babalikan muli namin si Justice Leonen na nagsabi noong 2020, “​​Every generation is defined by its responses to the challenges and crises that confront them.”

Tadtad ng systemic na problema ang istruktura ng hustisya. Ayon sa Philippine Center for Investigative Journalism, andiyan ang pang-aabuso sa kapangyarihan, paglabag sa karapatang pantao, kawalan ng access sa justice system, overcrowded jails, kawalan ng accountability, weaponization ng batas, at impunity.

Sabi ni Justice Leonen, andiyan pa ang problema ng climate change at ang hamon ng age of disinformation.

Pero puwede naman daw bale-walain ito ng mga bagong abogado at bumigay sa tawag ng “status quo,” magpayaman, at mabuhay na puno ng materyal na kasaganahan, pero walang kahulugan.

Pero ang mahigpit niyang tagubilin: 

Do not temper principle with pragmatism…Instead, be at the frontlines. As a lawyer, resist injustice. Make it your passion to resist injustice.

Sa mga bagong pasa sa Bar, tandaan ninyo, nasa inyo ang kapangyarihang pumili ng inyong landas. – Rappler.com