Laban Pilipinas! Puso! 

Ito ang tatak at battle cry ng ating basketball national team na Gilas Pilipinas. Puso, ito ay dahil kahit na hindi ganoon kalalaki ang ating mga manlalaro, may mga puso itong handang lumaban at ibigay ang lahat para sa bayan. Nagsimula ang paggamit nito noong 2013 FIBA Asia Championship, kung saan matagumpay ang misyon ng koponan na muling makabalik sa pandaigdigan torneyo. Ngunit sa ngayon hindi na sapat ang puro puso.

Nagqualify ang Gilas sa huling dalawang edisyon ng FIBA World Cup noong 2014 at 2019 kung saan nagtapos itong 21^st out of 24 (1-5) sa Spain at dead last 32^nd out of 32 teams (0-5) sa China. At dahil ang Pilipinas, Japan, at Indonesia ang napiling host ng 2023 FIBA World Cup, automatic qualified na agad ang bansa para sa ikatlong sunod na pagkakataon. Pero kahit nagawa natin ito, nakakalungkot sabihin na hindi tayo maituturing na isang World Cup team. Trying hard mapabilang pero hindi naman karapat-dapat sa respeto ng ibang mga bansa.

Umani ng maraming kritisismo ang disappointing last place campaign ng Gilas noong 2019 FIBA World Cup, kung saan nasabi pa ni Serbian head coach Sasa Dordevic na kulang sa quality ang koponan matapos ang laban ng Serbia at Gilas. Maraming umasa na magbabago ito at pagtutuunan ng SBP ang build up at preperasyon para sa 2023 World Cup. Matapos ibalik si Coach Tab Baldwin, nagkaroon muli ito ng liwanag dahil sa magandang ipinakita ng koponan sa qualifiers ng FIBA Asia Cup at Olympics. Binuo lamang ng mga collegiate players ang koponan ni Coach Tab at walang PBA stars, pero nakipagsabayan ito sa mga world powerhouses.

Matapos ang biglaang pagbibitiw ni Tab Baldwin bilang head coach at direktor ng Gilas program at mga problema sa loob ng SBP, back to zero at walang malinaw na direksyon ang koponan sa ngayon, isang taon bago ang FIBA World Cup. Kitang-kita ito sa katatapos lang na window ng World Cup qualifier kung saan ipinagpag lang ng world number 27 na New Zealand ang 34^th ranked na Gilas. Ano pa kayang kagimbal-gimbal na resulta ang sasapitin ng koponan sa mga higher-ranked na koponan sa mundo? Nagtapos sa 1-1 ang naging kartada ng Gilas sa nakaraang window matapos talunin ang India at magwithdraw ang South Korea.

Coach Chot not to blame

Narinig ang “We want Baldwin” mula sa mga fans habang tinatambakan ng Tall Blacks ang Gilas. Sa totoo lang, hindi ito deserve in Coach Chot Reyes na walang pag-aatubiling tinanggap at hindi tinalikuran ang tawag ng bansa sa isang mahirap na sitwayon. Ibinalik si Reyes bilang head coach ng koponan tatlong linggo bago ang nasabing window. Hindi niya ito kasalanan dahil sa ikli ng panahong ibinigay sa kanya at kakulangan sa mga manlalaro. Pero nangyari ang inaasahan, hindi kailangang maging baskeball genius para makita ang hindi kanais-nais na performance ng Gilas. Ano ba ang aasahan sa kulang-kulang na tatlong linggong preperasyon? Hindi rin basta pwedeng ikumpara ang koponan ni Coach Chot sa koponan ni Coach Tab na halos mga bata. Matagal ang naging preperasyon nila Coach Tab kumpara sa panahong ibinigay kay Coach Chot na nagsimula nang halos walang manlalaro. 

What now SBP?

Ang Samahang Basketbol ng Pilipinas ang pederasyong humahawak sa Gilas Pilipinas. Sila ang responsable at may kakulangan sa kasalukuyang mga nangyayari. Main ingredient para sa isang disastrous campaign ang kakulangan sa preperasyon. Hindi basta pwedeng sisihin ang mga coaches at manlalaro na buong pusong ibinibigay ang sarili sa loob ng court. Nasasayang lang ang sakripisyo at galing ng mga manlalaro kung ang mabubuong koponan ay binuo ng ilang linggo lamang. Hindi tayo katulad ng ibang mga powerhouse team na binubuo ang koponan ng ilang linggo lamang. At SBP ang responsable para rito. Walang plano, walang direksyon.

Enough with the hosting and naturalization

Isa sa mga naging main focus ng SBP ay ang paghost ng mga FIBA events kaysa sa development ng bansa sa basketball. Matapos ang pag-angat ng koponan sa world rankings noong 2014, naging consistent na ito sa mga sumunod na taon at kasalukuyang ikaanim sa Asya kasunod ng Australia, Iran, New Zealand, China, at South Korea. Makailang beses naghost ang bansa ng FIBA events, mula sa 3×3, FIBA Asia Cup, World Cup, at Olympic qualifiers. Hindi ito masama dahil totoo namang nakakatulong ito sa koponan upang maboost ang morale ng mga manlalaro sa home crowd. Pero kung kulang lang rin sa oras at preperasyon, hindi na ito kailangang pang dalhin dito sa bansa para lang makitang mapahiya at tambakan ng ibang mga bansa ang ating koponan.

Hindi na rin kailangan pang maghabol at magnaturalize ng mga superstars para buhatin ang koponan, dahil hindi individual sport ang baskeball – isa itong team sport na nangangailangan ng team effort para manalo. Hindi importante kung star-studded ang koponan dahil siguradong wala rin itong patutunguhan kung kulang ang preperasyon. Pinatunayan na ito ng koponan ni Coach Tab, na hindi kailangan ng mga pinakamagagaling na manalalaro mula sa bansa para makipagsabayan sa mundo; ang kailangan lang ay maayos na sistema at mahabang preperasyon para sa mga torneyo. 

Filipinos deserve better. Ang SBP ang pinakapuso ng Gilas, at kung magulo ito, walang patutunguhan ang koponan. Ang dapat maging focus ninyo ay ang mga long-term at contingency plan at siguraduhing masusunod ang mga ito. Ang 23 for 2023 ni Coach Chot noong 2018 ay naglaho lang na parang bula, at ang programa na binuo ni Coach Tab ay wala na rin. Isang taon na lang ang FIBA World Cup, SBP, at hindi ito deserve ng mga coaches, manlalaro, at mga fans ng isang basketball-crazy country. – Rappler.com

Orwin C. Pagaduan is a third year philosophy seminarian of Saint Augustine Seminary, Calapan City. He was the former editor-in-chief of his alma mater Fe del Mundo National High School at Mansalay, Oriental Mindoro.