[EDITORIAL] Intelligence funds, ang bagong kleptocracy

Sabi ni Budget Secretary Amenah Pangandaman, ang budget daw para sa 2024 ay bahagi ng future-proofing para sa paglago.

Future-proofing daw, o! Kaninong kinabukasan ang mapu-future proof?

Noong araw, noong “moderated” pa ang greed ng mga nasa pamahalaan, armed services lang ang may “intelligence funds.” Not to say na may intelligence silang gamitin ito sa tama at matuwid – pero ibang usapin ‘yan.

Napagtanto ng civilian agencies: Bakit ang mga armado lang ang may “flexibility” sa pondo? Kaya’t nagkaroon ng confidential and intelligence funds (CIF) para sa ehekutibo, na pinauso ni Gloria Arroyo.

At henyo talaga si Arroyo. Ang inam nitong work-around sa kaaway ng lahat ng tiwali: ang Commission on Audit. Dahil ito’y mga CIF, tali lamang sa pagkilatis ng mga “report” ang COA; hindi sila makapagdemanda ng resibo ng mga misteryosong disbursement.

Para sa panukalang budget sa 2024, nag-allocate ang administrasyon ni Presidente Ferdinand Marcos Jr. ng umaatikabong P9.28 bilyong CIF. Mapupunta kay Sara Duterte bilang bise presidente ang P500 milyon, at bilang kalihim ng Department of Education ang bukod na P150 milyon. 

Kailangan ba ni Sara ng intelligence funds para labanan ang education poverty? No brainer ba?

At kahit na ang paglikha ng Senado ng oversight committee ay hindi sagot sa batayang kalokohang ito. Ano’t ano man, washing machine lang ang komite para ma-justify ang kahibangan.

Lahat ng mga presidente simula kay Gloria Arroyo ay nanghingi ng intelligence funds, pero si Rodrigo Duterte lang ang nanghingi ng higit isang bilyon – P1.25 bilyon, to be exact. Sa katapusan ng termino niya, P4.5 bilyon ang ginastos niya sa ilalim ng misteryosong kategorya. 

Alam mo naman si Digong, bigtime schemer, bigtime killer, bigtime spender.

Sa P10.14 bilyon sa budget na binalangkas ng budget department at isinumite sa Kongreso, kalahati ang kay Marcos – P4.56 bilyon. Ang malaking joke, ipagkakatiwala ng Kongreso ang bilyones na ito sa isang tao na flunkie sa fiscal responsibility. Tingnan na lang ang conviction niya sa tax evasion.

Nagtataka ba tayo kung maganda ang aura ni Manay Sara recently? Tila hindi na siya nagtatampo sa pagkasipa sa kaalyado niyang si Gloria Arroyo bilang senior deputy speaker, at okey nang makipag-”canoodling” kay Speaker Martin Romualdez? Ang sarap naman ng buhay sa Paraiso Malacañang.

Pero ano ba ang budget? Ito’y instrumentong politikal, isang financial blueprint ng pag-unlad ng isang bansa. Ang budget ay nariyan upang tustusan ang batayang pangangailangan ng bayan, at sumasalamin sa priyoridad ng mga namumuno. 

Bilang mga taxpayers na siyang pinipiga tuwing payday, karapatan nating malaman paano gagamitin ang pera ng bayan.

Malaking isyu para sa mga Pilipino ang korupsiyon, at ayon sa isang survey, 9 sa 10 Pilipino’y gustong pag-ibayuhin ng pamahalaan ang paglaban sa pangungurakot. Sorry na lang, mga kababayan.

Very intelligent talaga ang mga pulitiko pagdating sa kalokohan at katunayan nito ang intelligence funds. Ang problema, tayo ang nabobobo, literal na nabobo – tayo ang cup-noodle generation sa taas ng bilihin, tayo ang walang aasahang regular na ayuda (tanungin na lang ang mga mangingisda sa Pamarawan na sinasalanta ng bagong airport at climate change), at ang mga anak natin ang hindi makabasa ng maayos sa edad 10 taon, kaya’t good luck kung maging competitive sila paggradweyt.

Ayon kay Senate Minority Leader Koko Pimentel, kawalan raw ng empathy at pag-unawa sa tunay na pangangailangan ng ordinaryong Pilipino ang napakalaking confidential and intelligence funds. Hindi nila kailangang magkaroon ng empathy – gumagamit naman sila ng disinformation para baluktutin ang katotohanan at panatiliin ang ilusyon ng Bagong Lipunan. 

Pero higit pa sa kawalan ng empathy, ito ay kleptocracy. 

Sabi ng Department of Budget and Management, magiging properly accounted for daw ang mga CIF at mga pondong sakop ng kanilang circular. Pero sabi ng newspaper editor na si Daniel Agoncillo, ang CIF at ang mga circular mismo ay paglabag sa provisions ng transparency and accountability ng Saligang Batas.

Ngayong 2023, nag-level up na ang kleptocracy – wala nang ngipin ang COA na dati’y ikinatiklop ng mga kumana sa development funds. (Remember pork barrel queen Janet Napoles, at ang mga opisyal na nag-realign ng budget sa ilalim ng Disbursement Acceleration Program o DAP?)

Ngayon, everybody happy, dahil hindi na uso ang pamemeke ng resibo…dahil hindi na kailangan ng resibo. – Rappler.com