Sa pagyao ni Queen Elizabeth II, marami ang nagpahayag ng reaksyon nila sa social media. Hindi lahat ay dalamhati, ‘pagkat may iilan na pinuna ang Reyna sa papel nito sa kolonisasyon. Ang Imperyong Briton ang pinakamalaking imperyo sa kasaysayan. Katunayan, hindi lumulubog ang araw sa kaharian na ‘to nung rurok ng kanyang lawak. At maraming nakamal na yaman ang Britanya, gayundin mga pinaslang na mga katutubo.

Ngayon ang tanong: si Reyna Elizabeth ba ay dapat sisihin sa Panahong Kolonyal, o tulad ng kataga ng mga Loyal Bongbong Supporters: “Ang kasalanan ng ama ay hindi dapat ipasa sa anak?” Ang kasagutan na ’to ay nakabatay sa tatlong salik: ambag, aktwal na kapangyarihang pulitikal, at kakayahang magtama ng pagkakamali ng ninuno.

Ang unang salik ay ambag. Noong 1952, ang taon ng kanyang koronasyon, naganap ang Rebelyong Mau-Mau sa Kenya, na noon ay sakop pa ng UK. Ang administrasyong kolonyal ay nasangkot sa patayan, torture, at malawakang pagkulong ng 150,000 na Kenyans. Miski ang mga bansang nagsarili ay pilit pinakialaman ng London para sa kanilang pansariling interes. Para sa langis, ang Britanya ay naglunsad ng militaristang interbensyon sa Egypt noong Krisis Suez ng 1965, Nigeria noong Digmaang Biafra ng 1970, at Digmaang Iraq. Ang huling digmaan ay tumagal ng walong taon: ang dating progresibong bansa na pinamumunuan ng Sosyalistang Ba’ath Party na nais isabansa ang petrolyo ay winasak upang patuloy na makontrol ng Kanluran ang langis sa Gitnang Silangan, ang mga Islamista na pinondohan para pabagsakin si Sadam Hussein ay nagdulot ng terorismo, at humigit 600,000 katao ang namatay bunsod ng blokada.

Subalit, sa pagrereyna ni Elizabeth din naganap ang dekolonisasyon. Lahat ng mga kolonya na gustong kumalas ay binigyang laya. Ang natitira na lamang ay yaong bumoto para manatili sa United Kingdom, gaya ng Gibraltar, Falkland Islands, at ilang maliliit na dependensiya gaya ng Virgin Islands sa Caribbean. Ang Reyna ang siyang pinuno ng estado ng iilan sa malalayang bansa na ’to, kagaya ng Australia. Sangkot ang Australia sa pang-aabuso sa kanyang katutubong populasyon, at ang Reyna, bilang kinakatawan ng Gobernador Heneral, ay parte ng gobyerno na gumawa ng pagdukot at sapilitang pagpapaalis sa libu-libong Aboriginal na Australyano. Masasabi na kahit pinalaya ng Britanya ang mga kolonya, naroroon parin ang imperyalismo.

Ikalawang salik ay ang aktwal na kapangyarihang pulitikal. Ngayong nalatag ang mga atrosidad ng Elizabethan Britain bago at maski pagkatapos ng kolonisasyon, ang susunod na tanong ay: mayroon ba talagang aktwal na kapangyarihan ang Reyna? Bagaman may Prerogatibong Royal, o ang pagbasura ng reyna sa mga batas, ang huling salita ay manggagaling sa tunay na namumuno – ang Punong Ministro at Parliyamento. Gayunpaman, kilala ang Reyna sa paninindigan kung alam nyang tama ang kanyang pasya. Noong mga panahon na hindi pwede gumamit ng parehong palikuran, bus, eskwelahan, at simbahan ang mga Itim at Puti, sinayaw ng Reyna si Ghananian President Kwame Nkrumah noong 1961. Sumunod din syang nanindigan, ngayon ay laban sa kanyang sariling Punong Ministro na si Margaret Thatcher, para tapusin ang apartheid sa South Africa. Ang Digmaan sa Iraq ay unang tinulak ng Labor Party noong 1999, sa pamamagitan ng Military Action Bill. Ito ay binasura ng Reyna. Subalit, nakahanap ng lusot ang Gubyerno ni Punong Ministro Blair apat na taon na ang lumipas, dahil ang Operasyong TELIC ay hindi kinakailangan ng bagong batas na dadaan pa sa Buckingham, kundi isa lamang parliamentary motion. Ganito rin ang tagpo sa Australia; hindi kinailangan ng batas para sa Royal Ascent, kun’di kanya-kanyang polisiya lamang ng mga Punong Ministro at mga kawani ng mga Australian states at Northern Territory. Dito, pinapakita na bilang seremonyal na pigura, limitado lamang ang kapangyarihan ng Reyna batay sa nakasaad sa Konstitusyon.

Panghuli sa mga salik ay ang kakayahang magtama ng pagkakamali ng ninuno. Kahit hindi ka hari o reyna, marahil di naman ganoon kahirap humingi ng tawad sa mga biktima ng iyong pamilya. Nagawa iyon ng mga anak ni dating Defense Minister Fabian Ver at Senadora Loren Legarda. Ang mga nakaw-yaman na tinatamasa mo ay maaari mong isauli sa tunay na nagmamay-ari. Noong 2013, humingi ng tawad ang Gubyerno ng Reyna para sa mga krimen ng administrasyong kolonyal sa Kenya, at nagbayad-danyos sa mga biktima at pamilya. Pero marami pang hindi nahihingan ng tawad, gaya ng Digmaang Iraq at Biafra, at ang mga krimen ng mga nakaraang monarko. Sabihin na nating walang direktang papel ang Reyna sa mga nabanggit, dahil sa kanyang konstitusyonal na limitasyon o dahil ‘di iyon nangyari sa kanyang rehimen. Ngunit, bilang simbulo ng institusyong nakasakit, marapat lamang sya bumaba sa mga biktima at magbigay simpatiya. Ang £100 Milyon (o ₱560 milyon) na Koh-i-Noor Diamond ng kanyang ina, bagaman nasa pangangalaga na ng Museo ng Britanya, ay nararapat pa rin ibalik sa India – bagay na wala pa rin usad magpahanggang ngayon.

Oo, hindi isang historikal na rebisyunista ang Reyna. Hindi siya kagaya ng Pamilyang Marcos na pilit binabaluktot, tinatago, at pinagtatakpan ang ginawa ng kanyang angkan. Ang kolonisasyon at madilim na kasaysayan ng Monarkiya ay malayang tinatalakay sa mga publikong eskwelahan at miski sa BBC na pinopondohan ng Gubyerno. Pinaglaban ng Reyna ang karapatan ng mga Itim sa panahon na ang publikong opinyon ay laban sa kanila, laluna sa Puting Kanluran. Makikita na ang atrosidad na maaaring siya’y may direktang kinalaman ay nangyari noong unang bahagi ng kanyang rehimen, at siya’y humingi na ng tawad dito. Siya ri’y natuto na, sapagkat ginamit nya ang kakarampot na kapangyarihan para tutulan ang paglusob sa Iraq noong 1999. Pero marami pa rin siyang hindi nabigyan ng patawad. Mga yaman, na ‘di nya ninakaw, pero nakaw ng pamilya n’yang di nya naibalik sa mga bansang mahihirap. Para sa’kin, hindi masamang tao si Reyna Elizabeth. Pero may mga pagkukulang sya. At mayroon siyang pananagutan doon, gaya ng kahit sinong tao, buhay man o yumao. – Rappler.com

Si Anthony Austin Cabrales ay isang sosyolohista mula sa Polyteknikong Unibersidad ng Pilipinas sa Maynila. Upang makipag-ugnayan sa awtor, mangyaring mag-iwan ng mensahe sa email na cabralesanthony2019@gmail.com.