[EDITORIAL] Panagutin ang mga airline, hindi na puwedeng sorry na lang!

Iimbestigahan na ng Senado ang Cebu Pacific kaugnay ng napapadalas na biglaan- at walang-paliwanag na pagkansela ng flights. Sa dami ng reklamo na ipino-post sa social media o ini-email sa mga ahensiya ng gobyerno at sa mga opisyal, narinig ng mga mambabatas ang pasaklolo ng mga pasahero. 

Sa Miyerkoles, Hunyo 21, ang unang pagdinig ng committee on tourism at committee on public services sa Senate Resolution No. 575 ni Senator Nancy Binay. Sisilipin ang mga ulat ng umano’y overbooking, offloading, at booking glitches ng budget airline ng mga Gokongwei. 

Ang layon ng imbestigasyon: itulak ang Civil Aeronautics Board at ang Department of Tourism na tugunan ang mga reklamong ito, at makahanap ng paraan na mabayaran ang mga naabalang pasahero.

Pero hindi dapat hanggang refund o compensation lang ang pag-usapan sa imbestigasyong ito. At hindi lang Cebu Pacific ang airline na dapat gisahin. 

Bagaman, base sa mga reklamong nakikita ng publiko, ay pinaka-notorious ang Cebu Pacific sa mga kapalpakan – kung hindi man scam, sabi ng mga nabiktima – ginagawa rin ng Philippine Airlines at AirAsia ang mga inirereklamo ng pasahero. 

Kailangang busisiin ang mga palakad ng airlines na nagiging dahilan ng dagdag na gastos (Libo-libong piso ang pinag-uusapan dito, hindi biro-biro!), appointments na hindi nahabol o napuntahan (Paano kung may isasara kang kontrata o milestone event sa buhay mo?), at mga nasirang bakasyon (Bayad na ang mga non-refundable hotel at tours mo). Pero, higit diyan, ano ang kailangang gawin para matigil na ang pang-aabuso ng airlines sa mga pasahero?

Ang mga pasahero, na ang karapatan bilang consumers ay tinapakan at ginutay-gutay na ng “sorry na lang” attitude ng airlines, ay maaaring magkonsidera ng class action suit, gaya ng mungkahi ng isang human rights researcher na nabiktima ng Cebu Pacific. Dapat makialam na ang gobyerno, hindi na dapat palampasin ito, aniya. 

Ang gobyerno, dapat higpitan ang regulasyon sa airline companies – iyan ay kung may regulasyon pa ngang ipinatutupad. Sa totoo lang kasi, kapag narinig mo ang mga kuwento ng walang pakundangang pagkansela ng flights at pagpapabaya sa mga naabalang pasahero, iisipin mong siga ang mga airlines at hindi marendahan ng mga awtoridad. 

Ginagawang tanga ng airlines at ng gobyerno ang mga pasahero sa mga dahilang ibinibigay nila kapag napapalpak ang serbisyo.

Sabi ng Cebu Pacific, isang dahilan daw ng biglaang flight cancellations ang tag-ulan. Madalas daw may thunderstorms, kaya kaysa makidlatan ang eroplano at madisgrasya ang mga pasahero, ikakansela na lang ang flight, na makakaapekto sa ibang flights, kaya magkakansela ng iba pa. 

Ang Senate Resolution No. 575 ay isinumite ni Senator Binay noong Abril 23 – kasagsagan ng tag-araw. Ibig sabihin, wala pang patak ng ulan, imposible pang kumulog at kumidlat, patong-patong na ang kanselasyon na ginagawa ng Cebu Pacific, kaya kinailangan nang imbestigahan.

Sabi naman ng Civil Aviation Authority of the Philippines, na namamahala sa karamihan sa civilian airports ng bansa, nagkakaubusan daw ng spare parts ng eroplano, kaya nade-delay ang repairs. At dahil nababawasan ang eroplanong maaaring ilipad, nakakansela ang flights. 

Ang mga tanong: Una, bakit ang mismong airlines ay hindi sinasabi ang dahilan na iyan? Mouthpiece ba ng mga kompanya ng eroplano ang gobyerno? Pangalawa, kung kulang ang bilang ng eroplanong maaaring magbiyahe, bakit halos lahat, kung hindi man lahat, ng nakakanselang flights ay domestic? Puwedeng apihin ang mga Filipino na kailangang magbiyahe sa ibang probinsiya, pero ingatan ang mga pasaherong mag-a-abroad o lilipad dito mula sa abroad, at baka foreigners pa? 

Ang lumalabas, overbooking – over-overbooking – ang nangyayari. Ayon kay Binay, kalakaran talaga sa aviation industry ang mag-overbook. Inaasahan kasi ng airlines na may mga pasaherong magbabago ng schedule sa huling saglit, at biglang may bakanteng upuan na puwedeng ibenta. Sayang daw kasi kung lilipad ang eroplano na hindi puno. 

Ang gawain sa industriya, katumbas ng 10% ng bilang ng upuan ng eroplano ang puwedeng i-overbook. Pero ang Civil Aeronautics Board, 5% lang ang ipinahihintulot. Ang tanong ulit, bakit habang nasa check-in counter na ng Cebu Pacific ang ilang pasahero at sinasabihan na offloaded sila, may bukod na counter na nagbebenta ng last-minute tickets para sa  papalipad nang eroplano? 

Tila ang revenge travel ng mga Filipino matapos ang lockdown ng pandemya ay sinasabayan ng airlines ng revenge earn-whatever-it-takes approach. (BASAHIN: Cebu Pacific cuts losses as revenues surge 261% in 2022 | PAL returns to profitability as operating income hits $297.2 million in 2022)

Maaaring sa pananaw ng airlines, negosyo lang ang sa kanila, basta kumita. Wala namang ibang mapupuntahan ang mga pasaherong kailangang maglakbay kundi sila rin. Mag-eeroplano para magbakasyon o dumalaw sa pamilya, mag-eeroplano para magtrabaho sa ibang probinsiya, mag-eeroplano para magnegosyo at mangalakal.

Kung walang pakialam ang Cebu Pacific, PAL, AirAsia, at iba pang airline sa interest ng mamamayan, ng pasahero, ng lipunan na kanilang pinagnenegosyohan, hindi sila dapat pagkatiwalaan ng prangkisa mula sa gobyerno. 

At kung gobyerno kang hindi mapasunod ang mga abusanteng airlines para pagsilbihan at tratuhin nang may respeto ang publiko, wala kang silbi. 

Ipaalala natin kay Pangulong Bongbong Marcos ang naging pagkakamali ng tatay niya nang hinayaan ang mga crony na magpatakbo ng kanikanilang industriya at prinotektahan ang kanila lamang na interes. Sa ilalim ng anak na Marcos, dapat bigyan ng ultimatum ang airlines para isaayos ang serbisyo-publiko.

Kung sa kabila ng reklamo ng mga pasahero at imbestigasyon ng Senado ay magbibingi-bingihan ang mga kinauukulan, isang lengguwahe lang naman ang kanilang pakikinggan: boto. 

Nitong 2022, may 22.5 milyon na domestic passengers sa Pilipinas. Iyan ang potensiyal na bilang ng mga pasahero na maaaring maapektuhan ng pasumpong-sumpong na galaw ng mga airlines. Bilang din ito ng posibleng mga botante na mabubuwisit sa gobyerno na sa kanila ay hindi sasaklolo. – Rappler.com