HINDI TOTOO: Lahat ng pinatay noong Martial Law ay komunista

Buod

• Ang sabi-sabi: Komunista ang lahat ng pinatay noong panahon ng Martial Law sa ilalim ng diktadura ni Ferdinand Marcos. 
• Marka: HINDI TOTOO
• Ang katotohanan: Kasama sa 3,240 na pinatay noong Martial Law ang mga guro, estudyante, bata, at iba pang inaresto nang walang kaso at hindi napatunayang komunista.
• Bakit kailangan i-fact-check: Nang isulat ang fact check na ito, mayroon nang mahigit 12,000 reaksiyon, 1,500 komento, at 12,000 shares ang post na naglalaman ng sabi-sabing ito sa Facebook.

Mga detalye

Mula Oktubre 30, 2021, kumakalat ang isang post sa Facebook gawa ni Romeo V. Poquiz na naglalaman ng ilang sabi-sabi tungkol sa panahon ng Martial Law sa ilalim ng diktador na si Ferdinand Marcos. 

Nakalagay sa post na ito ang sumusunod na pahayag tungkol sa panahon ng Martial Law: “It must be noted, however, that those killed – 3,257 in all for 20 years, were communists who were then nearing a strategic victory against the government. Without Martial Law, these communists must have been our rulers today.  Based on other countries’ experiences, the 3,257 local communists killed during Marcos’ time were a small number when compared to millions killed by communists when they take over a government.” 

(Ngunit dapat natin aalahanin, na ang mga pinatay – 3,257 na pinatay sa kabuuang 20 na taon – ay mga komunista na palapit nang manalo laban sa gobyerno. Kung walang Martial Law, ang mga komunista na sana ang namumuno sa atin ngayon. Base sa karanasan ng ibang bansa, ang 3,257 na komunistang pinatay noong panahon ni Marcos ay kakaunti pa kung ihahambing sa milyong pinapatay ng mga komunista kapag napapasakamay nila ang isang gobyerno.) 

Ayon sa post na ito, lahat ng pinatay noong Martial Law ay komunista. 

Nang isulat ang fact-check na ito, mayroon nang mahigit 12,000 reaksiyon, 1,500 komento, at 12,000 shares ang post na naglalaman ng sabi-sabing ito sa Facebook.

Hindi totoo ang sabi-sabing ito. 

Noong sumailalim ang Pilipinas sa Martial Law, maraming sibilyan na hinatulan ng gobyerno ang nalabag ang karapatang pantao. Ayon sa imbestigasyon ng Amnesty International, higit sa 70,000 na tao ang ipinakulong, 34,000 ay tinortyur, at 3,240 ang pinatay sa ilalim ni Marcos mula 1972 hanggang 1981. 

Walang ebidensiya o ibang mga ulat na nagpapatunay na komunista ang lahat ng mga biktima. (BASAHIN: FACT CHECK: Lies about EDSA, Martial Law, Marcoses)

Ayon sa maraming ulat at imbestigasyon, marami sa mga biktima ay hindi napatunayang may koneksiyon sa mga komunista. Dahil sa pagsuspinde ng “writ of habeas corpus,” malayang naaaresto ng mga pulis, militar, at iba pang awtoridad na itinakda ng gobyerno ang kahit sinong itinuturing nilang mga banta sa seguridad ng Pilipinas. Kasama rito ang mga inaakalang komunista, kagaya ng mga grupo o indibiduwal na kritikal sa gobyerno ngunit hindi napatunayang komunista.

Karamihan sa mga namatay ay ang inaresto nang walang kaso, katulad ng mga aktibista, guro, estudyante, mamamahayag, doktor, at iba pang mga ordinaryong tao. (PANOORIN: Marcos Imbento, Bistado: Hindi ‘pasaway’ ang mga dinukot, pinatay ng diktadura) 

Isa sa mga namatay ay si Luis “Boyet” Mijares, ang anak ni Primitivo Mijares, ang dating propagandista ni Marcos na kumalas sa kanilang kampo noong 1975 at naging whistle-blower nang isinulat niya ang The Conjugal Dictatorship of Ferdinand and Imelda Marcos. Idinetalye ni Mijares sa librong ito ang mga personal niyang nasaksihan tungkol sa mga krimen ng mga Marcos, at ang pagbubunyag sa kanilang korupsiyon. Nawala rin at hindi na nakita si Mijares mula 1977. 

Si Boyet ay 16 na taong gulang lamang nang siya ay kinidnap, tinortyur, at pinatay sa parehong taon ng kanyang ama. Hanggang ngayon, hindi natatagpuan ang kanyang katawan. 

Si Archimedes Trajano rin ay isa sa mga pinatay noong 1977. Isang estudyante ng Mapua Institute of Technology, pumunta si Trajano sa isang forum kung saan nagsasalita ang anak na babae ni Marcos, ang ngayon ay senador na si Imee Marcos. Tinanong ni Trajano si Imee kung nararapat ba siyang maging national chairperson ng Kabataang Barangay o dahil lamang ito sa pagiging anak niya ng presidente.  

Ayon sa mga saksi, inilabas ng mga bodyguard ni Imee si Trajano. Nabalitaang tinortyur siya nang 12 hanggang 36 na oras, at saka tinapon ang katawan mula sa pangalawang palapag ng isang gusali. Natagpuang patay at duguan ang katawan ni Trajano sa kalsada ng Maynila noong Setyembre 2, 1977. (BASAHIN: #NeverAgain: Martial Law stories young people need to hear) 

Marami nang naisulat na fact check ang Rappler tungkol sa mga Marcos. Basahin na rin ang mga ibang fact check tungkol sa kanila: 

• FALSE: ‘No proof’ that Marcos couple stole billions from Filipinos
• FALSE: It’s impossible for Marcos’ wealth to be sourced from public funds
• FALSE: Marcos family owns ‘$2 quadrillion’ worth of gold
• FALSE: Marcoses were not convicted of any charges
• HINDI TOTOO: Nagmamay-ari ng ‘milyong tonelada ng ginto’ ang pamilyang Marcos
• KULANG SA KONTEKSTO: Sequestered assets ng mga Marcos hindi pruweba ng pagnanakaw
• HINDI TOTOO: Walang nabawi ang Pilipinas mula sa nakaw na yaman ng mga Marcos

– Sofia Guanzon/Rappler.com

Kung may nakikita kang kahina-hinalang Facebook pages, groups, accounts, websites, artikulo, o mga larawan sa iyong network, i-send ang mga ito sa factcheck@rappler.com. Maaari ring magsumite ng mga sabi-sabi sa #FactsFirstPH tipline. Ipadala lang ang mga ito bilang message sa Facebook ng Rappler, bilang direct message sa Twitter ng Newsbreak, o bilang message sa aming Viber fact check chatbot. Sa bawat fact check, labanan natin ang pagkalat ng mali o mapanlinlang na impormasyon.