Marcos Imbento, Bistado: Hindi ‘pasaway’ ang mga dinukot, pinatay ng diktadura

MANILA, Philippines – Hindi lamang nalugmok ang ekonomiya ng Pilipinas noong Martial Law ni Ferdinand Marcos. Dumanak din ang dugo sa ilalim ng kanyang diktadura.

Malaking kasinungalingan ang pinapakalat sa social media na mga kriminal o di kaya’y mga pasaway ang tinatarget ng estado noong Martial Law. Hindi rin totoo na wala dapat ikatakot noong panahon na iyon.

Ayon sa Amnesty International, mula 1972 hanggang 1981 ay 3,240 ang namatay habang 70,000 ang nakulong at 34,000 ang dumanas ng tortyur sa kamay ng mga militar at pulis.

Hindi pa kabilang sa mga numerong ito ang libo-libong Filipino na dinukot at tuluyan nang hindi nahanap ng kanilang mga pamilya.

Panoorin ang TikTok explainer ni Rappler multimedia reporter Rambo Talabong, batay sa research ni Jodesz Gavilan, tungkol sa mga biktima ng abuso sa ilalim ni Marcos, at kung bakit importante na hindi kalimutan ang mga nangyari noong Martial Law.

@rambotalabong Hindi mga pasaway ang pinatay noong Martial Law. At kahit na pasaway sila, di dapat sila pinatay. #martiallaw #marcos #phhistory #kasaysayan #rappler ♬ original sound – Rambo Talabong

Isa sa mga naging biktima noong Martial Law ay ang 16-year-old na si Luis Manuel “Boyet” Mijares. Siya ay anak ni Primitivo Mijares, ang kilalang propagandista ni Marcos na kinalaunan ay naging kritiko nito at awtor ng librong The Conjugal Dictatorship of Ferdinand and Imelda Marcos.

Noong 1977, nawala si Boyet makalipas na makatanggap ng tawag tungkol sa kanyang nawawalang ama. Makalipas ang ilang araw, nakita ang walang buhay na katawan ni Boyet na tadtad ng saksak.

Ang doktor naman na si Remberto “Bobby” dela Paz ay iniwan ang posibleng marangyang buhay bilang doktor sa Maynila para tumulong sa mga mahihirap sa Samar. Ngunit pinaratangan siyang subersibo. Noong Abril 1982, siya ay binaril ng di kilalang suspek sa loob ng kanyang klinika sa Samar.

Sa ilalim ni Marcos, buhay ang kapalit kung kukuwestiyunin ang mga nangyayari sa Pilipinas. Ganito ang nangyari kay Archimedes Trajano, isang 21-year-old na estudyante na buong tapang na kinuwestiyon ang pagiging chairperson ng Kabataang Barangay ni Imee Marcos noong 1977. Nangyari ito sa isang public forum kung saan naging panauhin ang anak ng diktador.

Ayon sa mga saksi, puwersaheng pinalabas si Trajano ng bodyguards ni Imee. Makalipas ang ilang araw, nakita ang duguan at walang buhay na katawan niya sa Maynila, markado ng abuso.

Sina Mijares, Dela Paz, at Trajano ay tatlo namang sa libo-libong biktima ng Martial Law at pamilyang Marcos. Ang kanilang mga kuwento ay maaaring mabasa sa website ng Bantayog ng mga Bayani.

Bilang mga Filipino na nakikinabang sa kalayaan na isinulong ng mga yumao noong Martial Law, dapat nating labanan ang patuloy na pagbura sa kanilang mga alaala.

Basahin ang iba pang Rappler articles tungkol sa mga abuso sa ilalim ni Marcos at ang mga naging biktima:

Ang Marcos Imbento, Bistado ay isang Rappler series kung saan titibagin ang mga kasinungalingan at kathang-isip na bumabalot sa pamilyang Marcos at sa Martial Law. – Rappler.com

Basahin ang iba pang Marcos Imbento, Bistado:

Add a comment