KULANG SA KONTEKSTO: Matagal nang walang Martial Law bago ang EDSA Revolution

Buod

• Ang sabi-sabi: Panloloko ng mga “dilawan” (o mga tagasuporta ng Aquino family) ang pagsasabing noong EDSA Revolution lang natapos ang Martial Law dahil Enero 17, 1981, pa lamang ay inihinto na ito Ferdinand Marcos.
• Marka: KULANG SA KONTEKSTO
• Ang katotohanan: Bagama’t noong Enero 17, 1981, pa opisyal na idineklarang tapos na ang Martial Law, nagpatuloy ang pamamahala ni Marcos nang may kamay na bakal. Noong 1983, pinaslang ang opposition leader na si Ninoy Aquino paglapag sa paliparan sa Maynila. Naganap ang EDSA Revolution matapos ang malawakang pandaraya ni Marcos sa biyuda ni Aquino na si Corazon sa snap presidential election noong 1986.
• Bakit kailangang i-fact-check: Umabot na sa 28,000 na likes, 1,329 na komento, at 2,842 shares ang bidyo sa Tiktok na kulang sa konteksto.

Mga detalye 

Sa isang nag-viral na bidyo sa Tiktok, makikitang nagsasalita si Marcos habang nakalagay ang mga teksto sa screen na nagsasabing “January 17, 1981” ang tunay na pagtatapos ng Martial Law at hindi “February 25, 1986,” kung kailan naganap ang EDSA Revolution. Nakasulat din dito ang mga katagang, “Matagal po tayo niloko ng mga dilawan.” 

Kulang sa konteskto ang mga sabi-sabing ito.

Bagama’t noong Enero 17, 1981, pa opisyal na idineklarang tapos na ang Martial Law, nagpatuloy ang pamamahala ni Marcos nang may kamay na bakal.

Patuloy ding nakaranas ng krisis at pang-aapi ang Pilipinas sa mga sumunod na taon. Bumaba ang GDP per capita (o kita ng bawat indibiduwal) matapos ang 1982. Noong 1983, pinaslang ang lider ng oposisyon na si Benigno “Ninoy” Aquino Jr. pagkalapag ng eroplano sa Maynila. Noong 1985, lumobo ang utang ng Pilipinas sa $26.25 bilyon. (BASAHIN: Marcos years marked ‘golden age’ of PH economy? Look at the data)

Naganap ang EDSA Revolution noong Pebrero 25, 1986 matapos ang malawakang pandaraya ni Marcos sa biyuda ni Aquino na si Corazon sa snap presidential election noong 1986.

Ipinatawag ni Marcos ang naturang eleksiyon upang patunayan na karapat-dapat siyang manatili sa kapangyarihan at mali ang pambabatikos ng oposisyon na hindi na pinagtitibay ng mga mamamayan ang kaniyang panunungkulan. Itinanghal ng Commission on Elections na panalo si Marcos, ngunit si Aquino naman ang itinuturong nanalo sa quick count ng National Citizens’ Movement for Free Elections.

Nang mapatalsik, nag-iwan ang diktadurang Marcos ng 11,103 biktima ng human rights violations. – Rochel Ellen Bernido/Rappler.com

Kung may nakikita kang kahina-hinalang Facebook pages, groups, accounts, websites, artikulo, o mga larawan sa iyong network, i-send ang mga ito sa factcheck@rappler.com. Maaari ring magsumite ng mga sabi-sabi sa #FactsFirstPH tipline. Ipadala lang ang mga ito bilang message sa Facebook ng Rappler, bilang direct message sa Twitter ng Newsbreak, o bilang message sa aming Viber fact check chatbot. Sa bawat fact check, labanan natin ang pagkalat ng mali o mapanlinlang na impormasyon.