HINDI TOTOO: Walang basehan ang titulong ‘Greatest Robbery of a Government’ ni Marcos sa Guinness World Records

Buod

• Ang sabi-sabi: Walang basehan ang titulong “Greatest Robbery of a Government” ni Ferdinand Marcos sa Guinness World Records, kaya tinanggal ang ulat na ito sa opisyal na website ng GWR. 
• Marka: HINDI TOTOO
• Ang katotohanan: Tinanggal sa GWR website ang artikulo habang muling iniimbestigahan ng organisasyon kung ang mga Marcos pa rin ang humahawak sa titulong ito. Hindi ito nangangahulugang hindi totoo na pinakamalaki ang ninakaw nila sa gobyerno noong nakaraang panahon. Hindi binabawi o ibinabasura ng GWR ang nakaraang rekord.  
• Bakit kailangan i-fact-check: Nang isulat ang fact-check na ito, mayroon nang mahigit 42,000 reaksiyon, 5,100 komento, at 43,000 shares ang post na naglalaman ng sabi-sabing ito sa Facebook.

Mga detalye

Kumalat nitong Miyerkoles, Marso 16, ang isang post sa Facebook na nagsasabing hindi totoo ang titulong “Greatest Robbery of a Government” na dating ibinigay ng Guinness World Records sa yumaong pangulo at diktador na si Ferdinand Marcos, kaya tinanggal ang artikulo tungkol dito sa website ng GWR.

Ayon sa post ng Facebook page na Kaalaman PH Media, “Samakatuwid ay tila napatunayan na walang basehan at walang katotohanan na ang record o ang nasabing ‘Greatest Robbery of a Government’ na paratang kay Pangulong Ferdinand Marcos at sa kanyang pamilya.” 

Ayon sa post na ito, walang katotohanan ang titulong “Greatest Robbery of a Government” dahil walang ninakaw si Marcos. 

Nang isulat ang fact-check na ito, mayroon nang mahigit 42,000 reaksiyon, 5,100 komento, at 43,000 shares ang post na naglalaman ng sabi-sabing ito sa Facebook.

Hindi totoo ang sabi-sabing ito. 

Si Marcos ang kasalukuyang pinaparatangan ng “Greatest Robbery of a Government” o ang pinakamalaking pagnanakaw sa gobyerno. Hanggang Marso 9, 2022, maaaring makita ang ulat na nagpapatunay rito sa mismong GWR website. 

Ngunit mula Marso 10, 2022, hindi na ito nakikita. Kinuhanan ng Rappler ang archive ng GWR website gamit ang Wayback Machine. Ipinapakita ng Wayback Machine ang kasaysayan ng mga website at ang mga post nito, kahit tinanggal o hindi na aktibo ito mula sa mismong website. 

Ayon dito, mula 12:06 pm ng araw na iyon, 404 error o Page Not Found lamang ang nakikita at nang isulat itong fact check, ito pa rin ang makikita sa dating pahina kung saan nakalaan ang ulat tungkol kay Marcos. 

Ang orihinal na naitala sa GWR website ay ang sumusunod na pahayag: “The government of the Philippines announced on April 23, 1986 that it had succeeded in identifying $860.8 million salted away by the former President Ferdinand Edralin Marcos (1917–89) and his wife Imelda. The total national loss from November 1965 was believed to be $5–$10 billion.”

(Inanunsiyo ng gobyerno ng Pilipinas noong Abril 23, 1986, na nagtagumpay sila sa pagtatala ng kabuuang $860.8 milyon na nakaw na yaman ng dating Pangulong Ferdinand Edralin Marcos (1917-1989) at ang kanyang asawang si Imelda. Ang kabuuang nawala sa bansa mula Nobyembre 1965 ay pinaniniwalaang nasa $5 bilyon hanggang $10 bilyon.) 

Nagbigay ang GWR ng opisyal na komento sa Rappler tungkol sa isyu. Ayon sa GWR, tinanggal nila ang ulat tungkol kay Marcos dahil may nakikita silang pangangailangan na suriin at imbestigahan ulit ito upang “masigurado ang ganap na kawastuan.” 

Hindi ito nangangahulugang hindi totoo ang pagnanakaw ni Marcos o ang rekord noong nakaraang mga panahon.

Ayon kay Amber-Georgina Gill, isang kinatawan at head of publishing and brand communications ng GWR, “GWR takes very seriously, now more so than ever, our responsibility to be a source of reliable, accurate information. ”

(Sineseryoso ng GWR, lalo na ngayon, ang aming responsibilidad na pagmulan ng mapagkakatiwalaan, at wastong impormasyon.) 

Dagdag pa niya: “Any record which has not been recently researched and verified by independent sources will be re-examined to ensure its accuracy, as well as its compatibility with GWR values and the values of the audiences we serve.”

(Anumang ulat na hindi pa muling nasuri kamakailan at napatunayan ng mga independiyenteng organisasyon o mapagkukunan ng impormasyon ay iimbestigahin ulit upang siguraduhin ang kawastuan ng impormasyon, at ang pagkakatugma nito sa mga prinsipyong pinahahalagahan ng GWR at ng mga tagapagbasang pinaglilingkuran namin.) 

Marami nang mga dokumento at katibayan na nagpapatunay sa nakaw ang yaman ng mga Marcos. Noong 2018, natagpuan ng Sandiganbayan na guilty si Imelda Marcos sa 7 counts ng graft at korupsiyon. Malaya lamang siya ngayon dahil nakapagbayad siya ng piyansa. 

Noong 2020 rin, pagkalipas ng 35 na taong pagkatapos ng EDSA People Power Revolution, nabawi ng Presidential Commission on Good Government (PCGG) ang P174.2 bilyon mula sa nakaw na yaman ng mga Marcos. P125.9 bilyon pa ang hinahabol upang maibigay ang mga ito bilang tulong sa mga biktima ng paglabag ng karapatang pantao noong panahon ng diktadura ni Marcos at sa mga magsasaka sa ilalim ng coco levy trust fund. 

Marami nang naisulat na fact check ang Rappler tungkol sa mga Marcos. Basahin na rin ang mga fact check tungkol sa kanilang nakaw na kayamanan: 

• FALSE: ‘No proof’ that Marcos couple stole billions from Filipinos
• FALSE: It’s impossible for Marcos’ wealth to be sourced from public funds
• FALSE: Marcos family owns ‘$2 quadrillion’ worth of gold
• FALSE: Marcoses were not convicted of any charges
• HINDI TOTOO: Nagmamay-ari ng ‘milyong tonelada ng ginto’ ang pamilyang Marcos
• KULANG SA KONTEKSTO: Sequestered assets ng mga Marcos hindi pruweba ng pagnanakaw
• HINDI TOTOO: Walang nabawi ang Pilipinas mula sa nakaw na yaman ng mga Marcos

– Sofia Guanzon/Rappler.com

Kung may nakikita kang kahina-hinalang Facebook pages, groups, accounts, websites, artikulo, o mga larawan sa iyong network, i-send ang mga ito sa factcheck@rappler.com. Maaari ring magsumite ng mga sabi-sabi sa #FactsFirstPH tipline. Ipadala lang ang mga ito bilang message sa Facebook ng Rappler, bilang direct message sa Twitter ng Newsbreak, o bilang message sa aming Viber fact check chatbot. Sa bawat fact check, labanan natin ang pagkalat ng mali o mapanlinlang na impormasyon.