[EDITORIAL] Ano sana ang takeaway ni Sara Duterte sa firesale ng mga laptops?

Ano ba ang dinanas na kalbaryo ng isang guro noong pandemya? 

Halimbawa si Teacher Diana na isang guro sa isang elementarya sa probinsiya. Nag-adjust siya sa bagong curriculum na dinisenyo para sa internet. Kinabisado niya ang iba’t-ibang porma ng pagtuturo na angkop sa online. Pilit niyang minomonitor ang mga estudyante online na madalas ay wala ring bandwidth para makakonek sa kanya, habang ang iba naman ay hirap magka-access sa gadget. 

Lahat ng mga aktibidad na ito ay kailangan ng computer. Nangako ang DepEd na magpapadala kay Teacher Diana ng work laptop pero hindi na dumating ang mga laptop sa kanilang paaralan.

Kaya maliban sa stress ng distance teaching na dinanas ni Teacher Diana, napipilitan pa siyang dumukot sa bulsa upang bumili ng sarili niyang laptop. Sa kabila ng lahat ng ito’y nakangiti pa rin siya.

Ngayon, nabalitaan niyang ang mga laptop na dapat ay para sa mga gurong tulad niya’y ibinebenta sa Facebook marketplace o sa mga computer shops na bagsak presyo. (BASAHIN Part 1: Negligence, corruption lead to fire sale of DepEd laptops | Part 2: Tiny logistics firm bags P667-million DepEd deal – and fails to deliver)

Sa ilalim kasi ng Department of Education Computerization Program (DCP), inilaan ang P1 bilyon para sa pagbili at pagpapadala ng Coby laptops at iba pang gadgets sa mga paaralan sa buong bansa.

Paano nauwi sa retail stores ang mga laptop na dapat ay para sa mga guro noong pandemya?

Una, dahil daw hindi nakabayad ang DepEd sa logistics provider na Transpac, ibinenta ng mga subcontractors ng Transpac ang mga laptop nang bagsak presyo upang makabawi sa lugi.

Bakit hindi nakabayad? Mukhang may pera naman. Sabi ng dating undersecretary ng DepEd na si Alain Pascua, “naipit daw sa transition ng dalawang administrasyon” ang pagbabayad sa mga kontratista.

Appointee ng tatay ni Sara si dating DepEd secretary Leonor Briones. Ganoon ba kahirap mag-turnover ang dalawang kampong hindi naman magkagalit? Hindi ba malinaw na nagligence at incompetence ito at repleksiyon sa pamumuno ni Briones at ngayo’y DepEd Secretary Sara Duterte?

Pangalawa, bakit walang nagawa ang DepEd nang makarating sa kanila ang balitang nagkalat sa merkado ang mga laptop na may naaaninag pang pangalan ng departamento? 

Ayon sa report ng Rappler, naging makupad  (“moved too slowly”) ang DepEd sa pagpigil sa firesale ng mga laptop na pag-aari nito sa ilalim ng kontrata. Bakit walang konkretong aksiyon? Dagdag na pruweba ba ito na sadyang incompetent ang DepEd? 

Pangatlo, bakit isang “small entity” ang nakakopo ng multimilyong pisong kontrata? Bakit nito naungusan ang ibang bidders tulad ng MetroPac (isang logistics company sa ilalim ng Metro Pacific Group ni Manny Pangilinan) at OSLI (isang kompanya sa ilalim ng Magsaysay Shipping Lines)? 

Sa bandang huli, bakit nanalo ang isang maliit na kompanya na walang kapasidad na matagalan ang waiting game ng bayaran sa gobyerno? 

Tatlong bagay ang naging sangkap sa disaster ng laptop deal na ito: Pagpili ng maling bidder na madaling tumiklop sa harap na naantalang pagbabayad ng DepEd; turnover mess sa pagitan ng liderato ni Briones at Duterte na nauwi sa delayed payments; at kawalan ng malasakit ng DepEd na habulin ang mga laptop na nagkalat sa merkado.

Ibang usapin pa ito sa P2.4 bilyon ng mga “outdated and overpriced laptops” na nahalungkat noon ng Commission on Audit na overpriced nang P979 milyon.

Pero hindi lang simpleng korupsiyon o negligence ang usapin dito. Sampal ang balitang ito sa mga guro tulad ni Teacher Diana na nagsakripisyong makaraos sa pagtuturo ng distance learning.

Maaaring maliit na problema lamang ang firesale ng laptops ng DepEd kung ikukumpara sa gabundok na problemang kinakaharap ng edukasyon sa Pilipinas. 

Andiyan ang learning poverty crisis, kung saan ang mga 10 taong gulang na mag-aaral ay hirap magbasa at umintindi ng simpleng texto. Ugat daw ng learning poverty ang mga overworked teachers na hindi rin sapat ang kakayahang magturo ng mga subject na kanilang itinuturo.

Bakit sila overworked? Dahil kakaunti ang mga teacher kumpara sa estudyante. Ayon sa isang PCIJ report, ang ratio ng teacher sa mag-aaral ay 1:40.  

Noong 2022 naman, ang student-classroom ratio ay 68:1 sa Metro Manila at Calabarzon, ayon mismo sa DepEd. Ibig sabihin, pangkaraniwang nagsisiksikan ang 68 na estudyante sa isang classroom.

Iba pang mga issue: sa kabila ng hirap ng pagiging teacher, marami pa ring pumapasok sa propesyong ito. Hindi na ito ganap na hardship profession pero sa taas ng bilihin ngayon, hindi pa rin ito maikukumpara sa ibang white-collar jobs, kaya’t mahalaga ang tuloy-tuloy na pag-upgrade ng suweldo nila. Kailangan din daw i-review ang K to 12 curriculum na madalas ay obsolete at hindi kumpleto.

Pero sa kabila ng nakalululang mga problema, madalas abala ang Bise Presidenteng kalihim din ng DepEd sa pagre-red-tag sa mga itinuturing niyang komunista at umano’y kapanalig ng New People’s Army. (BASAHIN: Sara Duterte brings red-tagging to DepEd)

Nananawagan kami ng honest-to-goodness good housekeeping sa loob ng DepEd, at mabilis na pagtugon sa mga problemang abot-kamay naman ang solusyon tulad ng firesale ng laptops. 

Pero lahat ng ito’y nakadepende sa liderato. Ginang Duterte, may limang taon ka pa sa DepEd – at tulad ng pinatunayan ng tatay mo, malaki ang nagagawa ng political will (na winaldas niya sa war on drugs, btw). Nawa’y magkaroon ka ng tiyagang habulin ang mga tiwali at inutil sa iyong ahensiya, at magkaroon ka rin ng dunong na akayin ang DepEd sa gitna ng matinding shortage nito ng pasilidad at manpower.

Dahil nakasalalay sa ’yo ang kinabukasan ng napakaraming Pilipinong maaaring lumaking salat sa kaalaman at hindi kuwalipikadong makakuha ng maayos na trabaho. (At sana’y tantanan mo na rin ang red-tagging.) – Rappler.com