[EDITORIAL] Paano ka makakatulog nang mahimbing, Pangulong Marcos?

“It keeps me up at night.” Hindi raw pinapatulog ng isyu ng South China Sea si Pangulong Ferdinand Marcos Jr. 

Mabuti naman Mr. President. Talaga namang kailangan nang nabulabog na tulog ang problemang ito. Mabuti naman at hindi ito tulad ng laid-back na aktitud mo sa isyu ng sibuyas at ang kalihiman ng Department of Agriculture na iyung inako. But we digress.  

Ika nga ng musical na Hamilton, “We are outgunned, outmanned, outnumbered, outplanned” sa South China Sea o ang tinatawag nating West Philippine Sea. Wala na tayong magagawa sa “outgunned, outmanned, and outnumbered.”

Pero sana hindi tayo “outplanned.”

Sabi ni Marcos, ito ang “new golden age” at umaasa siyang magkakaroon ng “maturity” sa relasyong Pilipinas at Tsina. I-ignore muna natin ang subtle reference sa rehimen ng kanyang ama kaya “new golden age” ang tawag niya.

Dito pumapasok ang planning sa aspeto ng “maturity” sa foreign relations. Malinaw naman na improvement si Marcos sa sinundan niyang si Rodrigo Duterte na walang alam kundi kowtow politics sa harap ng Beijing. It’s not a complement, ha, nowhere to go but up, ika nga. Wala nang lalala pa kay Digong sa pagkabopols sa foreign policy. Pero hindi rin naman sinusundan ni Marcos ang yapak ni dating pangulong Benigno Aquino III na maituturing mang confrontational, ay siyang nagsampa ng kaso sa Hague Tribunal na nauwi sa panalo.

Batid naman siguro ni Marcos na maraming doublespeak na mamumutawi sa bibig ng Tsina, tulad ng “compromise,” at “strength of bilateral ties hinged on stable relations at sea.”

Ang ibig sabihin malamang ng Tsina sa “stable relations” ay yung kalakarang hindi pumapalag ang Pilipinas.

Kung lalagumin ang karanasan ng Vietnam sa pakikitungo sa China, nagpamalas ang Hanoi ng tibay ng bituka sa stand-offs at strategic risk. Malinaw na naiintindihan ng Vietnam ang pagbabalanse ng diplomasya at lakas-militar.

Magkaiba ang kultura at tradisyon ng Hanoi at Maynila, at magkaiba rin ang relasyong Pilipinas-US kumpara sa Vietnam-US.

Pero may panalo rin naman ang Pilipinas na wala sa Vietnam – ang Hague ruling na nagbabasura sa 9-dash line claim ng Tsina at kinikilala ang exclusive rights ng Pilipinas sa maritime economic zone nito.

Sa harap ng ganitong balance of power, pumapasok ang papel ng Estados Unidos. Sabi nito, mahalaga sa alyansang US at Pilipinas ang regional stability.

Sa chess game sa West Philippine Sea, ang US ang pinaka-obvious leverage ng Pilipinas. May umiiiral na tratado sa pagitan ng dalawa – pero higit diyan, interes ng US na ipagtanggol ang Pilipinas upang pangalagaan ang maritime trade na dumaraan sa West Philippine Sea na tinatantiyang nasa one-third ng maritime shipping sa buong mundo. Major outpost din ang Pilipinas ng US sa pagbabantay nito sa Tsina, lalo na sa lumalalang agresyon nito laban sa Taiwan.

Sabi ni Pangulong Marcos sa Davos tungkol sa hidwaan sa South China Sea: “Mahalagang hindi maipit sa hidwaan ng mga superpower tulad ng Washington at Beijing sa Asya.” (It’s crucial to avoid getting entrapped in major power rivalries like between Washington and Beijing in Asia.)

Dagdag pa niya, “I don’t work for Beijing, I don’t work for Washington, D.C. I work for the Philippines.”

Well said Mr. President, let’s keep it that way. Sana nga mas magaling ka sa foreign relations kaysa sa economics. 

Noong January 21, nag-release ng video ang Philippine Coast guard na nakatambay ang isang China Coast guard vessel sa Ayungin (Second Thomas) Shoal.

Pero kung pagbabatayan ang video na ito, wala namang “bumuting relasyon” sa ground zero… este ocean zero. Binu-bully pa rin ang mga Pilipinong mangingisda sa karagatang may karapatan tayong mangisda.

Alam natin na long game ang gusot sa karagatan, at hindi ito mareresolba sa mabilis na hinaharap. 

Pero sa kagyat, ipakita sana ni Marcos ang pruweba na masarap ang pudding na inilalako niya. Kailangang mapairal ang kooperasyon sa karagatan at hindi puwedeng magpatuloy na binubugaw na parang langaw ang mga mangingisdang Pinoy sa West Philippine Sea. Kailangan ding mamina ng Pilipinas ang energy resource ng karagatan dahil nasa bingit na tayo ng isang energy crisis.

Sa pamamagitan man ng diplomasya o lakas-militar o kombinasyon nito, ma-secure lamang natin ang mga karagatan para sa mga Pilipinong mangingisda, aba’y puwede ka nang maghilik mamayang gabi, Pangulong Marcos. – Rappler.com